Google Analytics 4

ร่วมแชร์เป็นธรรมทานนะครับ

เล่มที่ ๔๕-๕ หน้า ๒๔๔ - ๓๐๔

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๕-๕ อภิธรรมปิฎกที่ ๑๒ ปัฏฐาน ภาค ๖



พระอภิธรรมปิฎก
ธัมมานุโลมปัจจนียะ ติกปัฏฐาน
_____________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๑๓.ปริตตารัมมณติกะ ๑.ปฏิจจวาร

สภาวธรรมที่ไม่เป็นมหัคคตะและที่ไม่เป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
ปริตตะและที่เป็นอัปปมาณะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นปริตตะและที่เป็นมหัคคตะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นมหัคคตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นปริตตะและที่เป็นมหัคคตะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นปริตตะและที่เป็นมหัคคตะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นปริตตะและที่ไม่เป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นปริตตะ
และที่เป็นมหัคตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นมหัคคตะและที่ไม่เป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
ปริตตะและที่เป็นมหัคคตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๕) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๑๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒๓ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๓. ปริตตารัมมณติกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๔๑] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีปริตตะเป็น
อารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๔๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๑๕.มัจฉัตตติกะ ๑.ปฏิจจวาร

เหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๑๗ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑๙ วาระ

๑๔. หีนติกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๔๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่เป็นชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (เหมือนกับสังกิลิฏฐสังกิเลสิกติกะ)

เหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑๙ วาระ

๑๕. มิจฉัตตติกะ ๑. ปฏิจจวาร
๑. ปัจจยานุโลม - เหตุปัจจัย
[๔๓] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่มี
สภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะผิด
และให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ให้ผลไม่แน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะผิดและให้ผล
แน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะชอบให้ผลแน่นอนและที่มิใช่ไม่แน่นอนโดยอาการ
ทั้งสองนั้นอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดให้ผลแน่นอนและที่ไม่ใช่มีสภาวะชอบให้ผลแน่นอน
อาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๕)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๔๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๑๖.มัคคารัมมณติกะ ๗.ปัญหาวาร
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะชอบ
และให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะชอบ
และให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะชอบ
และให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดให้ผลแน่นอนและที่มิใช่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสอง
นั้นอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดให้ผลแน่นอนและที่ไม่ใช่มีสภาวะชอบให้ผลแน่นอน
อาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๕)
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดย
อาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะผิดให้
ผลแน่นอนและที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่มีสภาวะชอบ
ให้ผลแน่นอนและที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓
วาระ (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑๙ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๖. มัคคารัมมณติกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๔๔] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีมรรคเป็น
อารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๔๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๑๗.อุปปันนติกะ ๗.ปัญหาวาร
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นอธิบดีอาศัยสภาวธรรมที่มีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นอารมณ์และที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นอธิบดีอาศัย
สภาวธรรมที่มีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นอธิบดีอาศัยสภาวธรรม
ที่มีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นอารมณ์และที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรม
ที่มีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นอารมณ์ที่ไม่ใช่มีมรรคเป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีมรรค
เป็นอธิบดีอาศัยสภาวธรรมที่มีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๗) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓๕ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๗. อุปปันนติกะ ๗. ปัญหาวาร
[๔๕] สภาวธรรมที่เกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ยังไม่เกิดขึ้นโดย
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๔๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๑๙.อตีตารัมมณติกะ ๑.ปฏิจจวาร
๑๘. อตีตติกะ ๗. ปัญหาวาร
[๔๖] สภาวธรรมที่เป็นปัจจุบันเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นอดีตโดย
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑๙. อตีตารัมมณติกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๔๗] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีอดีตธรรม
เป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีอดีตธรรม
เป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีอดีตธรรมเป็น
อารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์และที่ไม่ใช่มีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์
อาศัยสภาวธรรมที่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์และที่ไม่ใช่มีปัจจุบันธรรมเป็น
อารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์และที่ไม่ใช่มีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์
อาศัยสภาวธรรมที่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๔๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๒๑.อัชฌัตตารัมมณติกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์ที่ไม่ใช่มีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์
และที่ไม่ใช่มีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๗) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒๑ วาระ

๒๐. อัชฌัตตติกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๔๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นภายนอกตนอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายในตนเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นภายในตนอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๒๑. อัชฌัตตารัมมณติกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๔๙] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีธรรมภายในตนเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่มีธรรม
ภายในตนเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๔๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๒๒.สนิทัสสนติกะ ๑ - ๗.ปฏิจจวารเป็นต้น
๒๒. สนิทัสสนติกะ ๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
๑. ปัจจยานุโลม - เหตุปัจจัย
[๕๐] สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้แต่
กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้และกระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้แต่
กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้กระทบได้และที่มิใช่เห็นไม่ได้กระทบไม่ได้อาศัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้และที่มิใช่เห็นไม่ได้กระทบไม่ได้อาศัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้กระทบได้และที่มิใช่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้อาศัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๖)
สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้และ
กระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้และกระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้
และที่เห็นไม่ได้กระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑๘ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑๘ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้
พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๒๒.สนิทัสสนติกะ ๑ - ๗.ปฏิจจวารเป็นต้น
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๕๑] สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่เห็น
ไม่ได้และกระทบไม่ได้โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้
และกระทบได้โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้
แต่กระทบได้โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้
กระทบได้และที่มิใช่เห็นไม่ได้กระทบไม่ได้โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้
แต่กระทบได้และที่ไม่ใช่เห็นไม่ได้กระทบไม่ได้โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้
กระทบได้และที่มิใช่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้โดยเหตุปัจจัย (๖)
สภาวธรรมที่เห็นได้และกระทบได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้และ
กระทบได้โดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๕๒] เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑๒ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๑๘ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๑๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๑๘ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑๘ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๖ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ติกปัฏฐาน] ๒๒.สนิทัสสนติกะ ๑ - ๗.ปฏิจจวารเป็นต้น

อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๖ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๖ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๖ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๖ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๖ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒๗ วาระ

(พึงขยายปัญหาวารให้พิสดาร)
ธัมมานุโลมปัจจนียะ ติกปัฏฐาน จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
พระอภิธรรมปิฎก
ธัมมานุโลมปัจจนียะ ทุกปัฏฐาน
__________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
๑. เหตุทุกะ ๑. ปฏิจจวารเป็นต้น
๑. ปัจจยานุโลม - เหตุปัจจัย
[๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
ได้แก่ สัมปยุตตขันธ์และจิตตสมุฏฐานรูปอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุเกิดขึ้น ใน
ปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑.ปฏิจจวาร

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(สหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวาร เหมือนกับปฏิจจวาร)
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุโดย
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๒.สเหตุกทุกะ ๑.ปฏิจจวาร

สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(พึงขยายปัญหาวารให้พิสดารอย่างนี้)
๒. สเหตุกทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๔] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุและที่ไม่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุและที่ไม่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุและที่ไม่มีเหตุ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๓.เหตุสัมปยุตตทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
๓. เหตุสัมปยุตตทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๕] สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากเหตุเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากเหตุเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่
วิปปยุตจากเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยเหตุและที่วิปปยุต
จากเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยเหตุและที่วิปปยุต
จากเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยเหตุและที่วิปปยุตจากเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๔.เหตุสเหตุกทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
๔. เหตุสเหตุกทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและ
ที่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุที่มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุแต่ไม่เป็น
เหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุแต่ไม่เป็น
เหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุมิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุมีเหตุและ
ที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุมีเหตุ
และที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุมิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุมีเหตุและที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๕.เหตุเหตุสัมปยุตตทุกะ ๑.ปฏิจจวารเป็นต้น
๕. เหตุเหตุสัมปยุตตทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุและที่สัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่สัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุไม่วิปปยุตจากเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุมิใช่ไม่เป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่สัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุไม่วิปปยุตจากเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุมิใช่ไม่เป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
สัมปยุตด้วยเหตุและที่สัมปยุตด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
สัมปยุตด้วยเหตุและที่สัมปยุตด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุไม่วิปปยุตจากเหตุและที่ไม่วิปปยุตจากเหตุมิใช่ไม่เป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุสัมปยุตด้วยเหตุและที่สัมปยุตด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๗.สัปปัจจยทุกะ ๑.ปฏิจจวารเป็นต้น
๖. นเหตุสเหตุกทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุแต่
มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
เหตุโคจฉกะ จบ
๗. สัปปัจจยทุกะ ๑. ปฏิจจวารเป็นต้น
[๙] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งอาศัยสภาวธรรมที่มีปัจจัยปรุงแต่ง
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

[๑๐] สภาวธรรมที่มีปัจจัยปรุงแต่งเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปัจจัย
ปรุงแต่งโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่ง
โดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(สังขตทุกะเหมือนกับสัปปัจจยทุกะ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๕๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๐.สัปปฏิฆทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
๙. สนิทัสสนทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๑] สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้และที่มิใช่เห็นไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้เกิด
ขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๐. สัปปฏิฆทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๒] สภาวธรรมที่ไม่ใช่กระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบได้เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่กระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่กระทบได้และที่มิใช่กระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบได้
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่กระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่กระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่กระทบได้และที่มิใช่กระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบ
ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่ใช่กระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบได้และที่กระทบไม่ได้
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๒.โลกิยทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่มิใช่กระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบได้และที่กระทบไม่ได้
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่กระทบได้และที่มิใช่กระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่กระทบได้
และที่กระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๑. รูปีทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปอาศัยสภาวธรรมที่เป็นรูปเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๒. โลกิยทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกุตตระอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโลกิยะเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกุตตระอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโลกุตตระเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๓.เกนจิวิญเญยยทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกิยะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโลกุตตระเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกิยะและที่ไม่เป็นโลกุตตระอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
โลกุตตระเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกุตตระอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโลกิยะและที่เป็นโลกุตตระ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๓. เกนจิวิญเญยยทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๕] สภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้อาศัยสภาวธรรมที่จิตบางดวงรู้ได้เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้อาศัยสภาวธรรมที่จิตบางดวงรู้ได้เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้และที่มิใช่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้อาศัยสภาวธรรม
ที่จิตบางดวงรู้ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้อาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้อาศัยสภาวธรรมที่จิตบางดวงรู้ได้และที่ไม่ใช่จิต
บางดวงรู้ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)
จูฬันตรทุกะ จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๕.สาสวทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
๑๔. อาสวทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะและที่ไม่เป็นอาสวะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะและที่ไม่เป็นอาสวะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะ
และที่ไม่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) วาระ (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)
๑๕. สาสวทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๗] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอารมณ์
ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๖.อาสวสัมปยุตตทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์
ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของ
อาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของ
อาสวะและที่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๖. อาสวสัมปยุตตทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๘] สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอาสวะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอาสวะเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยอาสวะและที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอาสวะเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอาสวะเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๗.อาสวสาสวทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยอาสวะและที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่วิปปยุตจากอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอาสวะและที่
วิปปยุตจากอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอาสวะและที่
วิปปยุตจากอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยอาสวะและที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอาสวะและที่วิปปยุตจากอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑๗. อาสวสาสวทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๑๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นอาสวะและที่เป็นอารมณ์ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอาสวะและที่เป็นอารมณ์ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะมิใช่ไม่เป็นอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะ
มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะและที่เป็นอารมณ์ของอาสวะเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอารมณ์ของอาสวะแต่ไม่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๙.อาสววิปปยุตตสาสวทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอาสวะเป็นอารมณ์ของอาสวะและที่เป็นอารมณ์ของอาสวะแต่ไม่เป็นอาสวะ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)
๑๘. อาสวอาสวสัมปยุตตทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๒๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอาสวะและสัมปยุตด้วยอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะและที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยอาสวะแต่ไม่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะและที่ไม่วิปปยุตจากอาสวะอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
อาสวะสัมปยุตด้วยอาสวะและที่วิปปยุตจากอาสวะแต่ไม่เป็นอาสวะเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)
๑๙. อาสววิปปยุตตสาสวทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๒๑] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอาสวะแต่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัย
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอาสวะแต่เป็นอารมณ์ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอาสวะแต่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่วิปปยุตจากอาสวะแต่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๕๐.ปรามาสทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอาสวะแต่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะอาศัยสภาวธรรม
ที่วิปปยุตจากอาสวะเป็นอารมณ์ของอาสวะและที่วิปปยุตจากอาสวะไม่เป็นอารมณ์
ของอาสวะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
อาสวโคจฉกะ จบ
๒๐. สัญโญชนทุกะเป็นต้น ๑. ปฏิจจวาร
[๒๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นสังโยชน์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นสังโยชน์เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นคันถะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นคันถะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นโอฆะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโอฆะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นโยคะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโยคะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นนิวรณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นนิวรณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

๕๐. ปรามาสทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๒๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นปรามาสอาศัยสภาวธรรมที่เป็นปรามาสเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๕๖.จิตตทุกะ ๑.ปฏิจจวาร

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(เหมือนกับอาสวโคจฉกะ)
๕๕. สารัมมณทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๒๔] สภาวธรรมที่ไม่ใช่รับรู้อารมณ์ได้อาศัยสภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ได้เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่รับรู้อารมณ์ไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ไม่ได้เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่รับรู้อารมณ์ได้อาศัยสภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ได้และที่รับรู้
อารมณ์ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๕๖. จิตตทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๒๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นจิตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่เป็นจิตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑) (ย่อ ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๕ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๕๗.เจตสิกทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
๕๗. เจตสิกทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๒๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิกอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๒๗] สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยจิตอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่ระคนกับจิตอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๒๘] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีจิตเป็นสมุฏฐานอาศัยสภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๖๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๕๗.เจตสิกทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
[๒๙] สภาวธรรมที่ไม่ใช่เกิดพร้อมกับจิตอาศัยสภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิต
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เป็นไปตามจิตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับ
จิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่ระคนกับจิต มีจิตเป็นสมุฏฐาน และเกิดพร้อมกับจิตอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิต มีจิตเป็นสมุฏฐาน และเกิดพร้อมกับจิตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่ระคนกับจิต มีจิตเป็นสมุฏฐาน และเป็นไปตามจิตอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิต มีจิตเป็นสมุฏฐาน และเป็นไปตามจิตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๓๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นภายในอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายในเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นภายนอกอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายนอกเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นภายในอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายในและที่เป็นภายนอก
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๕๗.เจตสิกทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
[๓๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปและที่ไม่เป็น
อุปาทายรูปเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

[๓๒] สภาวธรรมที่ไม่ใช่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถืออาศัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี
๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถืออาศัยสภาวธรรม
ที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่ใช่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถืออาศัยสภาวธรรม
ที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและ
ทิฏฐิไม่ยึดถือเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
มหันตรทุกะ จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๘๓.ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ
๖๙. อุปาทานโคจฉกะ
[๓๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทานเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

๗๕. กิเลสโคจฉกะ
[๓๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกิเลสเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

๘๓. ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ
[๓๕] สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่ต้อง
ประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่ต้อง
ประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและที่มิใช่ไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ต้อง
ประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคและที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๘๕.ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

๘๔. ภาวนายปหาตัพพทุกะ
[๓๖] สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่
ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่
ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ และที่มิใช่ไม่ต้องประหาณ
ด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่ต้อง
ประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ต้อง
ประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ และที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

๘๕. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ
[๓๗] สภาวธรรมที่มีเหตุไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรม
ที่มีเหตุที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๘๗ - ๘๘.สวิตักกทุกะเป็นต้น
สภาวธรรมที่มีเหตุมิใช่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่
มีเหตุต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

๘๖. ภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ
[๓๘] สภาวธรรมที่มีเหตุไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาว-
ธรรมที่มีเหตุต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีเหตุมิใช่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรม
ที่มีเหตุต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

๘๗ - ๘๘. สวิตักกทุกะเป็นต้น
[๓๙] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีวิตกอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีวิตกอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิตกเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๘๙ - ๙๒.สัปปีติกทุกะเป็นต้น
[๔๐] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีวิจารอาศัยสภาวธรรมที่มีวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีวิจารอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

๘๙ - ๙๒. สัปปีติกทุกะเป็นต้น
[๔๑] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีปีติอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปีติอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีปีติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๔๒] สภาวธรรมที่ไม่สหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่สหรคตด้วยปีติเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่สหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่ไม่สหรคตด้วยปีติเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๔๓] สภาวธรรมที่ไม่สหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่สหรคตด้วยสุขเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๙๓ - ๙๕.กามาวจรทุกะเป็นต้น
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่สหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่ไม่สหรคตด้วยสุขเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๔๔] สภาวธรรมที่ไม่สหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่สหรคตด้วย
อุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่สหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่สหรคตด้วย
อุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

๙๓ - ๙๕. กามาวจรทุกะเป็นต้น
[๔๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นกามาวจรอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกามาวจรเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นกามาวจรอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นกามาวจรเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๙๖.ปริยาปันนทุกะ
[๔๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปาวจรอาศัยสภาวธรรมที่เป็นรูปาวจรเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นรูปาวจรอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปาวจรเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๔๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจรเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอรูปาวจรอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจรและที่ไม่เป็น
อรูปาวจรเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

๙๖. ปริยาปันนทุกะ
[๔๘] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์อาศัยสภาวธรรมที่นับเนื่องใน
วัฏฏทุกข์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่นับเนื่องใน
วัฏฏทุกข์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๙๘.นิยตทุกะ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์และที่มิใช่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์อาศัยสภาวธรรมที่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์
และที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

๙๗. นิยยานิกทุกะ
[๔๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
นำออกจากวัฏฏทุกข์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออก
จากวัฏฏทุกข์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุนำออก
จากวัฏฏทุกข์และที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

๙๘. นิยตทุกะ
[๕๐] สภาวธรรมที่ไม่ใช่ให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่ให้ผลแน่นอนเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่ให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสอง
นั้นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๐๐.สรณทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่ไม่ใช่ให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่ให้ผลแน่นอนและที่ไม่แน่นอน
โดยอาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

๙๙. สอุตตรทุกะ
[๕๑] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าอาศัยสภาวธรรมที่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าและที่มิใช่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าอาศัยสภาวธรรมที่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าและ
ที่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

๑๐๐. สรณทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
[๕๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์
ร้องไห้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๗๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๐๐.สรณทุกะ ๑.ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์
ร้องไห้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้
และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

ปัจจนียะ - นเหตุปัจจัย
[๕๓] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ให้สัตว์ร้องไห้เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)

นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมยุตตวารให้
พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๐๐.สรณทุกะ ๗.ปัญหาวาร
๑๐๐. สรณทุกะ ๗. ปัญหาวาร
[๕๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ให้สัตว์ร้องไห้โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์
ร้องไห้และที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้โดยเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้โดยเหตุปัจจัย (๑)
[๕๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้โดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้โดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกปัฏฐาน] ๑๐๐.สรณทุกะ ๗.ปัญหาวาร

มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ

ปัจจนียุทธาร
[๕๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ให้สัตว์ร้องไห้โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย อุปนิสสยปัจจัย ปัจฉาชาตปัจจัย
และกัมมปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๕๗] นเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ฯลฯ
นสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
โนอวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)
ธัมมานุโลมปัจจนียะ ทุกปัฏฐาน จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑.กุสลติกะ
พระอภิธรรมปิฎก
ธัมมานุโลมปัจจนียะ ทุกติกปัฏฐาน
__________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. กุสลบท ๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
[๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (จิตตสมุฏฐานรูปเท่านั้น
อารัมมณปัจจัยมีไม่ได้)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(สหชาตวาร ฯลฯ นิสสยวารเหมือนกับปฏิจจวาร)
[๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่เป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่
เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑.กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัยมี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(พึงขยายปัญหาวารให้พิสดาร)
๒. อกุสลบท ๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
[๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑.กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(สหชาตวาร ฯลฯ นิสสยวารเหมือนกับปฏิจจวาร)
[๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่เป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็น
อกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่เป็นอกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๖] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๒.เวทนาติกะ

ฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๓. อัพยากตบท ๓. ปัจจยวาร
[๗] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(พึงขยายนิสสยวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
[๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๓.วิปากติกะ

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
[๑๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดาร)
๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
[๑๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
วิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่ใช่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๕.สังกิลิฏฐติกะ
๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
[๑๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
และเป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
และไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
และไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
[๑๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลส
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๗.ปีติติกะ

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์
ของกิเลสอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์
ของกิเลสเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ
[๑๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่มีวิตกมีเพียงวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ
[๑๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยปีติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๘๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๘.ทัสสนติกะ

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคต
ด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสนติกะ
[๑๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและ
มรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑๐.อาจยคามิติกะ
๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสนเหตุติกะ
[๑๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุมิใช่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
[๑๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงนิพพานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑๒.ปริตตติกะ
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพาน
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ
[๑๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคล
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
[๒๐] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นปริตตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นมหัคคตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
มหัคคตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑๔.หีนติกะ

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อัปปมาณะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ
[๒๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีอัปปมาณะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ
[๒๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
ชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นชั้นกลางอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นชั้นกลางเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑๖.มัคคารัมมณติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นชั้นประณีตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นชั้น
ประณีตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๕. มิจฉัตตนิยตติกะ
[๒๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัย
มีปัจจัยละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัย
ละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๖. มัคคารัมมณติกะ
[๒๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีมรรคเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีมรรคเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
มีมรรคเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีมรรคเป็นอธิบดีอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งมีมรรคเป็นอธิบดีเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๑๘.อดีตติกะ
๑. เหตุทุกะ ๑๗. อุปปันนติกะ
[๒๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งยังไม่เกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งมิใช่ยังไม่เกิดขึ้นโดยอารัมมณปัจจัย

อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ

สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งจักเกิดขึ้นแน่นอนเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งไม่ใช่จักเกิดขึ้นแน่นอนโดยอารัมมณปัจจัย

อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๑๘. อตีตติกะ
[๒๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอดีตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่เป็นอดีตโดยอารัมมณปัจจัย

อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอนาคตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็น
อนาคตโดยอารัมมณปัจจัย

อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑.เหตุทุกะ ๒๑.สนิทัสสนติกะ
๑. เหตุทุกะ ๑๙. อตีตารัมมณติกะ
[๒๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีอดีตธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งมีอดีตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๒๐. อัชฌัตตารัมมณติกะ
[๒๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีธรรมภายในตนเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีธรรมภายในตนเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัย
มีปัจจัยละ ๓ วาระ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งมีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑. เหตุทุกะ ๒๑. สนิทัสสนติกะ
[๒๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเห็นได้และกระทบได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่เห็นได้และกระทบได้โดยอารัมมณปัจจัย ฯลฯ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๒.สเหตุกทุกะ ๑.กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเห็นได้และกระทบได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่เห็นได้และกระทบได้โดยอารัมมณปัจจัย

อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเห็นไม่ได้แต่กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๒. สเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๐] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๓.เหตุสัมปยุตตทุกะ ๑.กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีเหตุซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๓. เหตุสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๑] สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยเหตุซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่สัมปยุตด้วยเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วย
เหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่วิปปยุตจากเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุต
จากเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๔.เหตุสเหตุกทุกะ ๑.กุสลติกะ
๔. เหตุสเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่มีเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่มีเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่
มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่มีเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุมิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มี
เหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุมิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุมีเหตุและที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุมีเหตุและที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุมีเหตุและที่มีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุมิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศล
โดยอารัมมณปัจจัย (๓)

อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๒๙๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๖.นเหตุสเหตุกทุกะ ๑.กุสลติกะ
[๓๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่มีเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลโดยอารัมมณปัจจัย (โดยอุบายนี้ พึง
เพิ่มเป็น ๙ วาระ)

อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๓๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่มีเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (พึงเพิ่มเป็น
๙ วาระ)

อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(เหตุเหตุสัมปยุตตทุกะเหมือนกับเหตุสเหตุกทุกะ ย่อ มี ๙ วาระ)
๖. นเหตุสเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุแต่มีเหตุซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุแต่มีเหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๓๐๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๙.สนิทัสสนทุกะ ๑.กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่มีเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

เหตุโคจฉกะ จบ
๗. สัปปัจจยทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๖] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มี
ปัจจัยปรุงแต่งซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีปัจจัย
ปรุงแต่งซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีปัจจัย
ปรุงแต่งซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ เหมือนกับสัปปัจจยทุกะ)
๙. สนิทัสสนทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๗] สภาวธรรมที่มิใช่เห็นไม่ได้ซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้ซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(อกุศลเหมือนกับกุศล)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๓๐๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๑.รูปีทุกะ ๑.กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้ซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เห็นไม่ได้ซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่กระทบไม่ได้ซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่กระทบไม่ได้ซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่กระทบไม่ได้ซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตว่าด้วยอำนาจปัจจัย มี ๑ วาระ

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

๑๑. รูปีทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๘] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นรูปซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นรูปซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๓๐๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๓.เกนจิวิญเญยยทุกะ ๑.กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นรูปซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

๑๒. โลกิยทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกุตตระซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโลกิยะ
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกุตตระซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโลกิยะซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกิยะซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นโลกิยะซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

๑๓. เกนจิวิญเญยยทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๔๐] สภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้ซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่จิต
บางดวงรู้ได้ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้ซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่จิตบางดวง
รู้ได้ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๓๐๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๕.สาสวทุกะ ๑.กุสลติกะ

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้ซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่จิตบาง
ดวงรู้ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

จูฬันตรทุกะ จบ
๑๔. อาสวทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๔๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะ
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นอาสวะซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอาสวะซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอาสวะซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อาสวะซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

๑๕. สาสวทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๔๒] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอารมณ์ของอาสวะซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า :๓๐๔ }

ไม่มีความคิดเห็น :

แสดงความคิดเห็น