Google Analytics 4

ร่วมแชร์เป็นธรรมทานนะครับ

เล่มที่ ๓๘-๑๐ หน้า ๕๑๓ - ๕๖๙

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘-๑๐ อภิธรรมปิฎกที่ ๐๕ ยมก ภาค ๑



พระอภิธรรมปิฎก
ยมก ภาค ๑
_____________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๑. ปัจจุปปันนวาร
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
กำลังดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่
ใช่กำลังเกิด แต่จิตตสังขารมิใช่ไม่กำลังดับ ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้นจากลม
อัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่กำลังดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดไม่ใช่กำลังดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะ จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้น
ไม่ใช่กำลังดับ แต่กายสังขารมิใช่ไม่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้นจาก
ลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังดับและกายสังขารก็ไม่ใช่กำลังเกิด
[๑๓๓] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้น
ก็ไม่ใช่กำลังดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่
ใช่กำลังเกิด แต่จิตตสังขารมิใช่ไม่กำลังดับ ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้นวิตกและ
วิจาร บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ วจีสังขาร
ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่กำลังดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดไม่ใช่กำลังดับ วจีสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งวิตกและวิจาร จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่
กำลังดับ แต่วจีสังขารมิใช่ไม่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้นจากวิตกและ
วิจาร บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ จิตตสังขาร
ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังดับและวจีสังขารก็ไม่ใช่กำลังเกิด

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๑๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๓. อนาคตวาร
ปัจจนีกโอกาส
[๑๓๔] อนุ. กายสังขารในภูมิใดไม่ใช่กำลังเกิด ฯลฯ
ปัจจนีกปุคคโลกาส
[๑๓๕] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่กำลังเกิด ฯลฯ
(คำที่ท่านกำหนดว่า ของบุคคลใด ก็ดี ของบุคคลใดในภูมิใด ก็ดี เหมือนกัน
ในคำที่ท่านกำหนดว่าของบุคคลใดในภูมิใด ไม่มีคำว่า บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติ)
๒. อตีตวาร
ว่าด้วยสภาวธรรมที่เป็นอดีต
อนุโลมบุคคล
[๑๓๖] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดเคยเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้นก็เคย
ดับใช่ไหม
วิ. ใช่
(พึงขยายอตีตปุจฉาให้พิสดาร เหมือนกันทั้งในอุปปาทวาร นิโรธวาร และ
อุปปาทนิโรธวาร)
๓. อนาคตวาร
ว่าด้วยสภาวธรรมที่เป็นอนาคต
อนุโลมบุคคล
[๑๓๗] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดจักเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้นก็จักดับ
ใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๑๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๓. อนาคตวาร
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็จักเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
ปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับ
แห่งจิตนั้น) ปัจฉิมภวิกบุคคลในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิ บุคคลเหล่าใดจัก
อุบัติในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิแล้วปรินิพพานกำลังจุติ วจีสังขารของบุคคล
เหล่านั้นจักดับ แต่กายสังขารไม่ใช่จักเกิด บุคคลนอกนี้ วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้น
จักดับและกายสังขารก็จักเกิด
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดจักเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็จักดับใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็จักเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
ปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด ในลำดับ
แห่งจิตนั้น ปัจฉิมภวิกบุคคลในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิ บุคคลเหล่าใดจัก
อุบัติในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิแล้วปรินิพพานกำลังจุติ จิตตสังขารของบุคคล
เหล่านั้นจักดับ แต่กายสังขารไม่ใช่จักเกิด บุคคลนอกนี้ จิตตสังขารของบุคคล
เหล่านั้นจักดับและกายสังขารก็จักเกิด
[๑๓๘] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดจักเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็จักดับ
ใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดจักดับ วจีสังขารของบุคคลนั้นก็จักเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิต ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิด
ในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น) จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับ แต่
วจีสังขารไม่ใช่จักเกิด บุคคลนอกนี้ จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับและ
วจีสังขารก็จักเกิด

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๑๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๓. อนาคตวาร
อนุโลมโอกาส
[๑๓๙] อนุ. กายสังขารในภูมิใดจักเกิด ฯลฯ
อนุโลมปุคคโลกาส
[๑๔๐] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้น
ในภูมินั้นก็จักดับใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เข้าทุติยฌานและตติยฌาน กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นใน
ฌานนั้นจักเกิด แต่วจีสังขารไม่ใช่จักดับ บุคคลผู้เข้าปฐมฌานและบุคคลผู้อุบัติอยู่ใน
กามาวจรภูมิ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักเกิดและวจีสังขารก็จักดับ
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นในภูมิ
นั้นก็จักเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
ปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่ง
จิตนั้น) บุคคลผู้อุบัติอยู่ในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิ วจีสังขารของบุคคลเหล่า
นั้นในภูมินั้นจักดับ แต่กายสังขารไม่ใช่จักเกิด บุคคลผู้เข้าปฐมฌานและบุคคล
นอกนี้ผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับและ
กายสังขารก็จักเกิด
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นใน
ภูมินั้นก็จักดับใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นในภูมิ
นั้นก็จักเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
ปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับ
แห่งจิตนั้น) บุคคลผู้เข้าจตุตถฌาน และบุคคลผู้อุบัติอยู่ในรูปาวจรภูมิ
อรูปาวจรภูมิ จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับ แต่กายสังขารไม่ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๑๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๓. อนาคตวาร
จักเกิด บุคคลผู้เข้าปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน และบุคคลนอกนี้ผู้อุบัติอยู่ใน
กามาวจรภูมิ จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับและกายสังขารก็จักเกิด
[๑๔๑] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักเกิด จิตตสังขารของบุคคล
นั้นในภูมินั้นก็จักดับใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักดับ วจีสังขารของบุคคลนั้นในภูมิ
นั้นก็จักเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิต ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิด
ในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น) บุคคลผู้เข้าทุติยฌาน ตติยฌาน
และจตุตถฌาน จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นในฌานนั้นจักดับ แต่วจีสังขารไม่ใช่
จักเกิด บุคคลผู้เข้าปฐมฌาน บุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ และบุคคลนอกนี้ผู้
อุบัติอยู่ในรูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิ จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับ
และวจีสังขารก็จักเกิด
ปัจจนีกบุคคล
[๑๔๒] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้นก็
ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
ปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่ง
จิตนั้น) ปัจฉิมภวิกบุคคลในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิ และบุคคลเหล่าใดจัก
อุบัติในรูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิแล้วปรินิพพานกำลังจุติ กายสังขารของบุคคล
เหล่านั้นไม่ใช่จักเกิด แต่วจีสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิตที่มีทั้ง
วิตกและวิจาร บุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร ปัจฉิมจิต
ที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น) กายสังขาร
ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่จักเกิดและวจีสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักดับ ฯลฯ
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๑๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๓. อนาคตวาร
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
จักดับใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
ปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่ง
จิตนั้น) ปัจฉิมภวิกบุคคลในรูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิ และบุคคลผู้จักอุบัติใน
รูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิแล้วปรินิพพานกำลังจุติ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้น
ไม่ใช่จักเกิด แต่จิตตสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กายสังขาร
ของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่จักเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักดับ ฯลฯ
วิ. ใช่
[๑๔๓] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็
ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิต ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิด
ในลำดับแห่งจิตใด ในลำดับแห่งจิตนั้น วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่จักเกิด
แต่จิตตสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้น
ไม่ใช่จักเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักดับ ฯลฯ
วิ. ใช่
ปัจจนีกโอกาส
[๑๔๔] อนุ. กายสังขารในภูมิใดไม่ใช่จักเกิด ฯลฯ
ปัจจนีกปุคคโลกาส
[๑๔๕] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักเกิด วจีสังขารของ
บุคคลนั้นในภูมินั้นก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
ปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่ง

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๑๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๓. อนาคตวาร
จิตนั้น) บุคคลผู้อุบัติอยู่ในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิ กายสังขารของบุคคล
เหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่จักเกิด แต่วจีสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต
ที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร บุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร
ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น)
บุคคลผู้เข้าจตุตถฌานและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ กายสังขารของบุคคล
เหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่จักเกิดและวจีสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นใน
ภูมินั้นก็ไม่ใช่จักเกิดใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เข้าทุติยฌานและตติยฌาน วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นใน
ฌานนั้นไม่ใช่จักดับ แต่กายสังขารมิใช่จักไม่เกิด ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิตที่มีทั้ง
วิตกและวิจาร บุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร ปัจฉิมจิต
ที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น) บุคคลผู้เข้า
จตุตถฌานและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นใน
ภูมินั้นไม่ใช่จักดับและกายสังขารก็ไม่ใช่จักเกิด
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้น
ในภูมินั้นก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ ปัจฉิม-
จิตของบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น)
บุคคลผู้เข้าจตุตถฌานและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในรูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิ กายสังขาร
ของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่จักเกิด แต่จิตตสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะ
แห่งปัจฉิมจิต บุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้น
ในภูมินั้นไม่ใช่จักเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลในภูมิใดไม่ใช่จักดับ ฯลฯ
วิ. ใช่
[๑๔๖] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักเกิด จิตตสังขารของ
บุคคลนั้นในภูมินั้นก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๑๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๔. ปัจจุปปันนาตีตวาร
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้ง
วิตกและวิจารจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น) บุคคลผู้เข้าทุติยฌาน
ตติยฌาน และจตุตถฌาน วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นในฌานนั้นไม่ใช่จักเกิด แต่
จิตตสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต บุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่จักเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักดับ ฯลฯ
วิ. ใช่
๔. ปัจจุปปันนาตีตวาร
ว่าด้วยสภาวธรรมที่เป็นปัจจุบันและที่เป็นอดีต
อนุโลมบุคคล
[๑๔๗] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดกำลังเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้นก็เคย
ดับใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดเคยดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็กำลังเกิด
ใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้นจาก
ลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นเคยดับ แต่กายสังขารไม่ใช่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะ
แห่งลมอัสสาสปัสสาสะ วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นเคยดับและกายสังขารก็
กำลังเกิด
(แม้ในอุปปาทนิโรธวาร ก็พึงขยายคำถามปัจจุปปันนาตีตวารทั้งฝ่ายอนุโลมและ
ปัจจนีกะให้พิสดารเหมือนในอุปปาทวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๕. ปัจจุปปันนานาคตวาร
๕. ปัจจุปปันนานาคตวาร
ว่าด้วยสภาวธรรมที่เป็นปัจจุบันและที่เป็นอนาคต
อนุโลมบุคคล
[๑๔๘] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดกำลังเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้นก็จัก
ดับใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็กำลังเกิด
ใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้นจาก
ลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับ แต่กายสังขารไม่ใช่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะ
แห่งลมอัสสาสปัสสาสะ วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับและกายสังขารก็
กำลังเกิด
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดกำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็จักดับ
ใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็กำลังเกิด
ใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้นจาก
ลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับ แต่กายสังขารไม่ใช่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะ
แห่งลมอัสสาสปัสสาสะ จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับและกายสังขารก็
กำลังเกิด
[๑๔๙] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดกำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็จัก
ดับใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๕. ปัจจุปปันนานาคตวาร
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดจักดับ วจีสังขารของบุคคลนั้นก็กำลังเกิด
ใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากวิตกและวิจาร บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ จิตต-
สังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับ แต่วจีสังขารไม่ใช่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะแห่ง
วิตกและวิจาร จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นจักดับและวจีสังขารก็กำลังเกิด
อนุโลมโอกาส
[๑๕๐] อนุ. กายสังขารในภูมิใดกำลังเกิด ฯลฯ
อนุโลมปุคคโลกาส
[๑๕๑] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดกำลังเกิด วจีสังขารของบุคคล
นั้นในภูมินั้นก็จักดับใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้าทุติยฌานและ
ตติยฌาน กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นกำลังเกิด แต่วจีสังขารไม่ใช่จักดับ
ในอุปปปาทขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้าปฐมฌานและบุคคลผู้อุบัติ
อยู่ในกามาวจรภูมิ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นกำลังเกิดและวจีสังขารก็
จักดับ
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นในภูมิ
นั้นก็กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้าปฐมฌานและ
บุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นซึ่งเว้น
จากลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้อุบัติอยู่ในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิ วจีสังขาร
ของบุคคล เหล่านั้นในภูมินั้นจักดับ แต่กายสังขารไม่ใช่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะ
แห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้าปฐมฌานและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ
วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับและกายสังขารก็กำลังเกิด

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๕. ปัจจุปปันนานาคตวาร
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดกำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นใน
ภูมินั้นก็จักดับใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นในภูมิ
นั้นก็กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดและในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากลมอัสสาสปัสสาสะ จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับ แต่กาย-
สังขารไม่ใช่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะ จิตตสังขารของ
บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับและกายสังขารก็กำลังเกิด
[๑๕๒] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดกำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคล
นั้นในภูมินั้นก็จักดับใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดในภูมิใดจักดับ วจีสังขารของบุคคลนั้นในภูมิ
นั้นก็กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดและในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากวิตกและวิจาร จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นจักดับ แต่วจีสังขารไม่
ใช่กำลังเกิด ในอุปปาทขณะแห่งวิตกและวิจาร จิตตสังขารของบุคคลเหล่านั้นใน
ภูมินั้นจักดับและวจีสังขารก็กำลังเกิด
ปัจจนีกบุคคล
[๑๕๓] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้น
ก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่วจีสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังค-
ขณะแห่งปัจฉิมจิตที่มีทั้งวิตกและวิจาร บุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้ง

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๕. ปัจจุปปันนานาคตวาร
วิตกและวิจาร ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับ
แห่งจิตนั้น) กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิดและวจีสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่กำลัง
เกิดใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
จักดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญ-
สัตตภูมิ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่จิตตสังขารมิใช่จักไม่ดับ
ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิดและจิตต-
สังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ใช่
[๑๕๔] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดไม่ใช่กำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้น
ก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมด ในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากวิตกและวิจาร บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่จิตตสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะ
แห่งปัจฉิมจิต วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่
จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดไม่ใช่จักดับ วจีสังขารของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่กำลัง
เกิดใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๕. ปัจจุปปันนานาคตวาร
ปัจจนีกโอกาส
[๑๕๕] อนุ. กายสังขารในภูมิใดไม่ใช่กำลังเกิด ฯลฯ
ปัจจนีกปุคคโลกาส
[๑๕๖] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่กำลังเกิด วจีสังขารของ
บุคคลนั้นในภูมินั้นก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้าปฐมฌานและ
บุคคลผู้อุบัติอยู่ในกามาวจรภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ
ซึ่งเว้นจากลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้อุบัติอยู่ในรูปาวจรภูมิและอรูปาวจรภูมิ
กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่วจีสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะ
แห่งปัจฉิมจิตที่มีทั้งวิตกและวิจาร บุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตก
และวิจาร ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิดในลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่ง
จิตนั้น) ในภังคขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้าทุติยฌานและตติยฌาน
ในอุปปาทขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นนั่นแหละซึ่งเว้นจากลมอัสสาสปัสสาสะ
บุคคลผู้เข้าจตุตถฌานและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ กายสังขารของบุคคล
เหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่กำลังเกิดและวจีสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นใน
ภูมินั้นก็ไม่ใช่กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ในอุปปาทขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้าทุติยฌานและ
ตติยฌาน วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่จักดับ แต่กายสังขารมิใช่ไม่
กำลังเกิด ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิตที่มีทั้งวิตกและวิจาร บุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วย
ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิดในลำดับแห่ง
จิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น) ในภังคขณะแห่งลมอัสสาสปัสสาสะของบุคคลผู้เข้า
ทุติยฌานและตติยฌาน ในอุปปาทขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นนั่นแหละซึ่งเว้น
จากลมอัสสาสปัสสาสะ บุคคลผู้เข้าจตุตถฌานและบุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่จักดับและกายสังขารก็ไม่ใช่กำลังเกิด

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๖. อตีตานาคตวาร
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่กำลังเกิด จิตตสังขารของบุคคล
นั้นในภูมินั้นก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดและในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากลมอัสสาสปัสสาสะ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่
จิตตสังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต บุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่กำลังเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักดับ กายสังขารของบุคคลนั้น
ในภูมินั้นก็ไม่ใช่กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ใช่
[๑๕๗] อนุ. วจีสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่กำลังเกิด จิตตสังขารของ
บุคคลนั้นในภูมินั้นก็ไม่ใช่จักดับใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดและในอุปปาทขณะแห่งจิตซึ่งเว้น
จากวิตกและวิจาร วจีสังขารของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่กำลังเกิด แต่จิตต-
สังขารมิใช่จักไม่ดับ ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต บุคคลผู้อุบัติอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ
วจีสังขาร ของบุคคลเหล่านั้นในภูมินั้นไม่ใช่กำลังเกิดและจิตตสังขารก็ไม่ใช่จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดในภูมิใดไม่ใช่จักดับ วจีสังขารของบุคคลนั้นใน
ภูมินั้นก็ไม่ใช่กำลังเกิดใช่ไหม
วิ. ใช่
๖. อตีตานาคตวาร
ว่าด้วยสภาวธรรมที่เป็นอดีตและที่เป็นอนาคต
อนุโลมบุคคล
[๑๕๘] อนุ. กายสังขารของบุคคลใดเคยเกิด วจีสังขารของบุคคลนั้นก็จักดับ
ใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๒. ปวัตติวาร ๓. อุปปาทนิโรธวาร ๖. อตีตานาคตวาร
วิ. ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิตที่มีทั้งวิตกและวิจาร บุคคลผู้พร้อมเพรียง
ด้วยปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร ปัจฉิมจิตที่ไม่มีทั้งวิตกและวิจารจักเกิดใน
ลำดับแห่งจิตใด (ในลำดับแห่งจิตนั้น) กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นเคยเกิด แต่
วจีสังขารไม่ใช่จักดับ บุคคลนอกนี้ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นเคยเกิดและ
วจีสังขารก็จักดับ
ปฏิ. วจีสังขารของบุคคลใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็เคยเกิด
ใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กายสังขารของบุคคลใดเคยเกิด จิตตสังขารของบุคคลนั้นก็จักดับ
ใช่ไหม
วิ. ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นเคยเกิด แต่
จิตตสังขารไม่ใช่จักดับ บุคคลนอกนี้ กายสังขารของบุคคลเหล่านั้นเคยเกิดและ
จิตตสังขารก็จักดับ
ปฏิ. จิตตสังขารของบุคคลใดจักดับ กายสังขารของบุคคลนั้นก็เคยเกิด
ใช่ไหม
วิ. ใช่
(ปุจฉาที่เป็นอดีตกับอนาคตทั้งอนุโลมและปัจจนีกะในนิโรธวารท่านจำแนกไว้
โดยประการใด ผู้มีปัญญาก็พึงขยายปุจฉาที่เป็นอดีตกับอนาคต ทั้งอนุโลมและ
ปัจจนีกะแม้ในอุปปาทนิโรธวารให้พิสดารโดยประการนั้น ในนิโรธวารก็เช่นเดียว
กัน ไม่มีขัอแตกต่างกัน)
อุปปาทนิโรธวาร จบ
ปวัตติวาร จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๖. สังขารยมก] ๓. ปริญญาวาร
๓. ปริญญาวาร
[๑๕๙] อนุ. บุคคลใดกำลังกำหนดรู้กายสังขาร บุคคลนั้นก็กำลังกำหนด
รู้วจีสังขารใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. บุคคลใดกำลังกำหนดรู้วจีสังขาร บุคคลนั้นก็กำลังกำหนดรู้กายสังขาร
ใช่ไหม
วิ. ใช่
(พึงจำแนกปริญญาวารแม้ในสังขารยมกให้พิสดารเหมือนในขันธยมก)
ปริญญาวาร จบ
สังขารยมก จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๑. อุปปัตติฏฐานวาร
อนุสยยมก
[๑] อนุสัย ๗ คือ

๑. กามราคานุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องในสันดานคือกามราคะ)
๒. ปฏิฆานุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องในสันดานคือปฏิฆะ)
๓. มานานุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องในสันดานคือมานะ)
๔. ทิฏฐานุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องในสันดานคือทิฏฐิ)
๕. วิจิกิจฉานุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องในสันดานคือวิจิกิจฉา)
๖. ภวราคานุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องในสันดานคือภวราคะ)
๗. อวิชชานุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องในสันดานคืออวิชชา)

๑. อุปปัตติฏฐานวาร
[๒] ปุ. กามราคานุสัยนอนเนื่องในที่ไหน
วิ. กามราคานุสัยในที่นี้ คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ๑นอนเนื่อง
ปุ. ปฏิฆานุสัยนอนเนื่องในที่ไหน
วิ. ปฏิฆานุสัยในที่นี้ คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง
ปุ. มานานุสัยนอนเนื่องในที่ไหน
วิ. มานานุสัยในที่นี้ คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
นอนเนื่อง
ปุ. ทิฏฐานุสัยนอนเนื่องในที่ไหน
วิ. ทิฏฐานุสัยในที่นี้ คือ ในสภาวธรรมที่นับเนื่องในกายของตนทั้งหมด๒
นอนเนื่อง

เชิงอรรถ :
๑ คำว่า กามธาตุ อรรถกถาขยายเป็นกามาวจรภูมิ (อภิ.ปญฺจ.อ. ๒/๓๖๖)
๒ หมายถึงยังอิงอาศัยสังสารวัฏ (อภิ.ปญฺจ.อ. ๒/๓๗๐)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๒๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปุ. วิจิกิจฉานุสัยนอนเนื่องในที่ไหน
วิ. วิจิกิจฉาในที่นี้ คือ ในสภาวธรรมที่นับเนื่องในกายของตนทั้งหมด
นอนเนื่อง
ปุ. ภวราคานุสัยนอนเนื่องในที่ไหน
วิ. ภวราคานุสัยในที่นี้ คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
ปุ. อวิชชานุสัยนอนเนื่องในที่ไหน
วิ. อวิชชานุสัยในที่นี้ คือ ในสภาวธรรมที่นับเนื่องในกายของตนทั้งหมด
นอนเนื่อง
อุปปัตติฏฐานวาร จบ
๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุโลมบุคคล
เอกมูลกนัย
[๓] อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. มานานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง มานานุสัยของบุคคล ๓ จำพวก๑ นอนเนื่องและกามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยของบุคคล ๒ จำพวก๒นอนเนื่อง แต่ทิฏฐานุสัยไม่ใช่
นอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่องและทิฏฐานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. ทิฏฐานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

เชิงอรรถ :
๑ บุคคล ๓ จำพวก คือ บุคคลผู้เป็นปุถุชน โสดาบันบุคคล และสกทาคามีบุคคล (อภิ.ปญฺจ.อ. ๓/๓๗๓)
๒ บุคคล ๒ จำพวก คือ โสดาบันบุคคลและสกทาคามีบุคคล (อภิ.ปญฺจ.อ. ๓/๓๗๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ภวราคานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่องและกามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่องและกามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
[๔] อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. มานานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
มานานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่องและปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของ
บุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ปฏิฆานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัย
ของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่องและปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
[๕] อนุ. มานานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัย
ของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. มานานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง มานานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. มานานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัย
ของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. ใช่
[๖] อนุ. ทิฏฐานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. ทิฏฐานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัย
ของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่อง แต่ทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่องและทิฏฐานุสัยก็นอนเนื่อง
[๗] อนุ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ
อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่
นอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
[๘] อนุ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
เอกมูลกนัย จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ทุกมูลกนัย
[๙] อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง มานานุสัย
ของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของ
บุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. มานานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและ
ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่อง กามราคานุสัย
และปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกนอนเนื่อง แต่
วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชน
นอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของ
บุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ
อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของ
บุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและ
ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่อง กามราคา-
นุสัยและปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
ทุกมูลกนัย จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ติกมูลกนัย
[๑๐] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง
ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกนอน
เนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัย
ของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และ
มานานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง
ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัยและ
มานานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยและมานานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคา-
นุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกนอนเนื่อง
กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยก็นอนเนื่อง
ติกมูลกนัย จบ
จตุกกมูลกนัย
[๑๑] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของ
บุคคลใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลใด
นอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานา-
นุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยและมานานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
ปฏิฆานุสัย และทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัย กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
และมานานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกนอนเนื่อง แต่ทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย
และทิฏฐานุสัยก็นอนเนื่อง
จตุกกมูลกนัย จบ
ปัญจกมูลกนัย
[๑๒] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัยของบุคคล
นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยและมานานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง แต่กามราคา-
นุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัย
กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกนอนเนื่อง แต่
ทิฏฐานุสัยและวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอน
เนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยก็
นอนเนื่อง
ปัญจกมูลกนัย จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ฉักกมูลกนัย
[๑๓] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย
และภวราคานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานา-
นุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยของบุคคลนั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัย มานานุสัย และภวราคานุสัยของอนาคามีบุคคลนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัย กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และภวราคานุสัยของบุคคล
๒ จำพวกนอนเนื่อง แต่ทิฏฐานุสัยและวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัย
ของบุคคลผู้เป็นปุถุชนนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย
วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยก็นอนเนื่อง
ฉักกมูลกนัย จบ
อนุโลมโอกาส
เอกมูลกนัย
[๑๔] อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
ปฏิ. ปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. มานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. มานานุสัยในที่นี้ คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
ไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่องและ
กามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยในที่
นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนา ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ
นอนเนื่องและกามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนา ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ
นอนเนื่องและกามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
[๑๕] อนุ. ปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๓๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. มานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. ปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ
อรูปธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ใน
ทุกขเวทนานอนเนื่องและปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. ปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. ปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
นอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอน
เนื่องและปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
[๑๖] มานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่มานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุนอน
เนื่องและมานานุสัยก็นอนเนื่อง

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. มานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. มานานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่
ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
และภวราคานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. มานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่มานานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
นอนเนื่องและมานานุสัยก็นอนเนื่อง
[๑๗] อนุ. ทิฏฐานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. ทิฏฐานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๓ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่
ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
และภวราคานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. ทิฏฐานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
[๑๘] อนุ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๓ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่
ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอน
เนื่องและภวราคานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
[๑๙] อนุ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๓ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่
ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
และภวราคานุสัยก็นอนเนื่อง
เอกมูลกนัย จบ
ทุกมูลกนัย
[๒๐] อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยในที่
นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. มานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. มานานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคา-
นุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยและกามราคานุสัยในที่นี้คือ ใน
เวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นี้
คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ
วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง แต่
กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยและกามราคานุสัยในที่นี้
คือ ใน เวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉา-
นุสัยและปฏิฆานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอน
เนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. อวิชชานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคา-
นุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยและกามราคานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา
๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยและปฏิฆานุสัย
ในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
ทุกมูลกนัย จบ
ติกมูลกนัย
[๒๑] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง
ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และ
มานานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยและมานานุสัยในที่นี้ คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัย กามราคานุสัย และ
มานานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
วิจิกิจฉานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
และมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย
ในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และ
มานานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ภวราคานุสัยและมานานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอน
เนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยและมานานุสัย
ในที่นี้ คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัยและปฏิฆานุสัย
ไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัย
กามราคานุสัย และมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชา-
นุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัย
ในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัยและมานานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัย กามราคานุสัย และ
มานานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัยและปฏิฆานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
และมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
ติกมูลกนัย จบ
จตุกกมูลกนัย
[๒๒] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่ใด
นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย
และทิฏฐานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและ
อรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัย
กามราคานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ
นอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัย ปฏิฆานุสัย และทิฏฐานุสัย
ในที่นี้ คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง
ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย
และทิฏฐานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ภวราคานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุ และ
อรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย
มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่
ภวราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยและทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ใน
ทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัย กามราคานุสัย และมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง
อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย
และทิฏฐานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุและ
อรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัย
กามราคานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ
นอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัย ปฏิฆานุสัยและทิฏฐานุสัยใน
ที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
จตุกกมูลกนัย จบ
ปัญจกมูลกนัย
[๒๓] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และ
วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. ภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย
ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. ภวราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ใน
รูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
กามราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒
ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัย
ทิฏฐานุสัยและวิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัย
กามราคานุสัย และมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัย
ในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย
ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อวิชชานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ใน
รูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัย กามราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ
ในเวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัย
ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนานอนเนื่อง แต่
กามราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
ปัญจกมูลกนัย จบ
ฉักกมูลกนัย
[๒๔] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย
และภวราคานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย
ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. อวิชชานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยในที่นี้
คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัย กามราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัย ในที่นี้คือ ใน
เวทนา ๒ ในกามธาตุนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยและภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อวิชชานุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนา
นอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย มานานุสัย และภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
ฉักกมูลกนัย จบ
อนุโลมปุคคโลกาส
เอกมูลกนัย
[๒๕] อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของ
บุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
ปฏิ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
มานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
๓ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ มานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ
มานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่องและกามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉา-
นุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๒ จำพวก ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ กามราคานุสัยของ
บุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน
ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ กามราคานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและวิจิกิจฉา-
นุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในทุกขเวทนา ในรูปธาตุและอรูปธาตุ วิจิกิจฉานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ
ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและกาม-
ราคานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๔๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. อนาคามีบุคคล ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล
๓ จำพวก ในทุกขเวทนา ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัยของบุคคลเหล่านั้น
ในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ใน
เวทนา ๒ ในกามธาตุ อวิชชานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่องและ
กามราคานุสัยก็นอนเนื่อง
[๒๖] อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นในที่
นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๒ จำพวก ในทุกขเวทนา ปฏิฆานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่
นั้นนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในทุกขเวทนา
ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล
นั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและ
ปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่
นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นในที่
นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในเวทนา ๓ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล ๓
จำพวก ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ อวิชชานุสัยของ
บุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้น
นั่นแหละ ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่องและ
ปฏิฆานุสัยก็นอนเนื่อง
[๒๗] อนุ. มานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๓ จำพวก ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
มานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ มานานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในทุกขเวทนา วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้น
นอนเนื่อง แต่มานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ
และในรูปธาตุ อรูปธาตุ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและมานานุสัย
ก็นอนเนื่อง

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. มานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๔ จำพวก๑ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ มานานุสัยของบุคคล
เหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ
ในรูปธาตุและอรูปธาตุ มานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่องและภว-
ราคานุสัยก็นอนเนื่อง
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. มานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่
นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นในที่
นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๔ จำพวก ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่
นั้นนอนเนื่อง แต่มานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒
ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ อวิชชานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง
และมานานุสัยก็นอนเนื่อง
[๒๘] อนุ. ทิฏฐานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

เชิงอรรถ :
๑ คือ บุคคลผู้เป็นปุถุชน โสดาบันบุคคล สกทาคามีบุคคล และอนาคามีบุคคล (อภิ.ปญฺจ.อ. ๒๗/๓๗๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคา-
นุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในเวทนา ๓ ในกามธาตุ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในรูปธาตุ
และอรูปธาตุ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและภวราคานุสัยก็
นอนเนื่อง
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล
เหล่านั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๓ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ ภวราคานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและ
อรูปธาตุ ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
[๒๙] อนุ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของ
บุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๓ จำพวก ในเวทนา ๓ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
อวิชชานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในเวทนา ๓ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ อวิชชานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็นอนเนื่อง
[๓๐] อนุ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคล
นั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. บุคคล ๔ จำพวก ในเวทนา ๓ ในกามธาตุ อวิชชานุสัยของบุคคล
เหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ
ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่องและ
ภวราคานุสัยก็นอนเนื่อง
เอกมูลกนัย จบ
ทุกมูลกนัย
[๓๑] อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง
มานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
มานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่
นอนเนื่อง บุคคล ๓ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ มานานุสัยของบุคคลเหล่านั้น
ในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้น
นั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ มานานุสัยและกามราคานุสัยของบุคคลเหล่านั้น
ในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย
ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและ
ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและอรูปธาตุ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้น
ในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่น

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
แหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ วิจิกิจฉานุสัยและกามราคานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา
วิจิกิจฉานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่
นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆา-
นุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในเวทนา ๓ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่
นอนเนื่อง บุคคล ๓ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัยของบุคคล
เหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล
เหล่านั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ อวิชชานุสัยและกามราคานุสัยของ
บุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้น
นั่นแหละ ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอน
เนื่อง แต่กามราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
ทุกมูลกนัย จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ติกมูลกนัย
[๓๒] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคลใดในที่ใด
นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
และมานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและอรูปธาตุ วิจิกิจฉานุสัยและมานานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ วิจิกิจฉานุสัย กามราคานุสัย และ
มานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้น
นั่นแหละ ในทุกขเวทนา วิจิกิจฉานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง
ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
และมานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ไม่ใช่
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง
อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
และมานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอน
เนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่น

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
แหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ อวิชชานุสัยและมานานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคล ๓ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัยและมานานุสัยของบุคคล
เหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล
เหล่านั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ อวิชชานุสัย กามราคานุสัย และ
มานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคล
เหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
ติกมูลกนัย จบ
จตุกกมูลกนัย
[๓๓] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคล
ใดในที่ใดนอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและอรูปธาตุ วิจิกิจฉานุสัย มานานุสัย
และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัย
ไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ วิจิกิจฉานุสัย
กามราคานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่
ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา วิจิกิจฉานุสัย ปฏิฆานุสัย
และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและมานานุสัย
ไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลใดใน
ที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๓ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ ภวราคานุสัยและมานานุสัย
ของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และทิฏฐานุสัยไม่
ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและอรูปธาตุ ภวราคานุสัย มานานุสัย
และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัย
ไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลใดใน
ที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอน
เนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ อวิชชานุสัย
และมานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และ
ทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล ๒ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัย
และมานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
และทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ
อวิชชานุสัย กามราคานุสัย และมานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง
แต่ปฏิฆานุสัยและทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา
อวิชชานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
มานานุสัย และทิฏฐานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและอรูป-
ธาตุ อวิชชานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่
กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒
ในกามธาตุ อวิชชานุสัย กามราคานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้น

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา
อวิชชานุสัย ปฏิฆานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กาม-
ราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
จตุกกมูลกนัย จบ
ปัญจกมูลกนัย
[๓๔] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็
นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. บุคคล ๓ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ ภวราคานุสัยและมานานุสัย
ของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย
และวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและอรูปธาตุ
ภวราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้น
นอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัย
ของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอน
เนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๕๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ และในรูปธาตุ อรูปธาตุ
อวิชชานุสัยและมานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
ทิฏฐานุสัยและวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล ๒ จำพวก ในรูปธาตุและ
อรูปธาตุ อวิชชานุสัยและมานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่
กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคล
เหล่านั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ อวิชชานุสัย กามราคานุสัย และ
มานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และ
วิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัย
และปฏิฆานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย มานานุสัย
ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและ
อรูปธาตุ อวิชชานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ
ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ อวิชชานุสัย กามราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย
และวิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลนั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัยและมานานุสัยไม่ใช่
นอนเนื่อง
ปัญจกมูลกนัย จบ
ฉักกมูลกนัย
[๓๕] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย
และภวราคานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็
นอนเนื่องมีไหม
วิ. ไม่มี

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดในที่ใดนอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นก็
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. อนาคามีบุคคล ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัยและ
ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุ อวิชชา-
นุสัยและมานานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ
ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัย มานานุสัย และภวราคานุสัยของบุคคลนั้นใน
ที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่
นอนเนื่อง บุคคล ๒ จำพวก ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัย มานานุสัย
และภวราคานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
ทิฏฐานุสัยและวิจิกิจฉานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในเวทนา ๒
ในกามธาตุ อวิชชานุสัย กามราคานุสัย และมานานุสัยของบุคคลเหล่านั้นในที่นั้น
นอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลเหล่านั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลเหล่า
นั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และ
ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลผู้เป็นปุถุชน ในรูปธาตุและอรูปธาตุ อวิชชานุสัย
มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอน
เนื่อง แต่กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง บุคคลนั้นนั่นแหละ ในเวทนา
๒ ในกามธาตุ อวิชชานุสัย กามราคานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉา-
นุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยและภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
บุคคลนั้นนั่นแหละ ในทุกขเวทนา อวิชชานุสัย ปฏิฆานุสัย ทิฏฐานุสัย และ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นในที่นั้นนอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย มานานุสัย และ
ภวราคานุสัยไม่ใช่นอนเนื่อง
ฉักกมูลกนัย จบ
อนุโลมในอนุสยวาร จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
๑. อนุสยวาร
ปฏิโลมบุคคล
เอกมูลกนัย
[๓๖] อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคล
นั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็
ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นก็
ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่มานานุสัยมิใช่ไม่
นอนเนื่อง กามราคานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่องและมานานุสัยก็ไม่ใช่
นอนเนื่อง
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้นก็
ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉา-
นุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้น
ก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
มิใช่ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลอีก ๒ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่องและกาม-
ราคานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. กามราคานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ
อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่อวิชชานุสัยมิใช่ไม่
นอนเนื่อง กามราคานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่องและอวิชชานุสัยก็ไม่ใช่
นอนเนื่อง
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยของบุคคลนั้น
ก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
[๓๗] อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้น
ก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ปฏิฆานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่มานานุสัยมิใช่ไม่นอน
เนื่อง ปฏิฆานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่องและมานานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัย
ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่
ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัยมิใช่
ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่องและปฏิฆานุสัย
ก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. ปฏิฆานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัย
ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. ปฏิฆานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่อวิชชานุสัยมิใช่ไม่นอน
เนื่อง ปฏิฆานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่องและอวิชชานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยของบุคคลนั้น
ก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
[๓๘] อนุ. มานานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉา-
นุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่
ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่อง แต่มานานุสัยมิใช่
ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่องและมานานุสัยก็ไม่ใช่
นอนเนื่อง
อนุ. มานานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัย
ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
[๓๙] อนุ. ทิฏฐานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล
นั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่
ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ภวราคานุสัย
ฯลฯ อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล ๓ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่อง แต่อวิชชานุสัยมิใช่
ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่องและอวิชชานุสัยก็ไม่ใช่
นอนเนื่อง
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่
ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
[๔๐] อนุ. ภวราคานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคล
นั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ภวราคานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่
ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
เอกมูลกนัย จบ
ทุกมูลกนัย
[๔๑] อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง มานา-
นุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่
มานานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่
นอนเนื่องและมานานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ปฏิ. มานานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัย
ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย
ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย และปฏิฆา-
นุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
และปฏิฆานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลอีก ๒ จำพวกไม่ใช่นอน
เนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ภวราคานุสัย
ฯลฯ อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่
อวิชชานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่
นอนเนื่องและอวิชชานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยและปฏิฆานุสัย
ของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ทุกมูลกนัย จบ
ติกมูลกนัย
[๔๒] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอน
เนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
และมานานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคล ๒ จำพวกไม่ใช่นอนเนื่อง แต่กามราคานุสัย
ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัย กามราคานุสัย และ
ปฏิฆานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่มานานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง
วิจิกิจฉานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และ
มานานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง
ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
และมานานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ติกมูลกนัย จบ
จตุกกมูลกนัย
[๔๓] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคล
ใดไม่ใช่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย และทิฏฐานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. วิจิกิจฉานุสัยและทิฏฐานุสัยของบุคคล ๒ จำพวก ไม่ใช่นอนเนื่อง
แต่กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และมานานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัย
กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย และทิฏฐานุสัยของอนาคามีบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง แต่
มานานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง วิจิกิจฉานุสัยของอรหันตบุคคลไม่ใช่นอนเนื่อง
กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย และทิฏฐานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง ฯลฯ
จตุกกมูลกนัย จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
ปัญจกมูลกนัย
[๔๔] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และ
วิจิกิจฉานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง ภวราคานุสัย ฯลฯ อวิชชานุสัยของ
บุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย ทิฏฐานุสัย และวิจิกิจฉานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปัญจกมูลกนัย จบ
ฉักกมูลกนัย
[๔๕] อนุ. กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย
และภวราคานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง อวิชชานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่
นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. อวิชชานุสัยของบุคคลใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย
มานานุสัย ทิฏฐานุสัย วิจิกิจฉานุสัย และภวราคานุสัยของบุคคลนั้นก็ไม่ใช่นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่
ฉักกมูลกนัย จบ
ปฏิโลมโอกาส
เอกมูลกนัย
[๔๖] อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดไม่ใช่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นั้นก็ไม่ใช่
นอนเนื่องใช่ไหม

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ยมก [๗. อนุสยยมก] ๒. มหาวาร ๑. อนุสยวาร
วิ. กามราคานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนาไม่ใช่นอนเนื่อง แต่ปฏิฆานุสัย
มิใช่ไม่นอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุ อรูปธาตุ และในสภาวธรรมที่
ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ไม่ใช่นอนเนื่องและปฏิฆานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ปฏิ. ปฏิฆานุสัยในที่ใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็ไม่ใช่นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ปฏิฆานุสัยในที่นี้คือ ในเวทนา ๒ ในกามธาตุไม่ใช่นอนเนื่อง แต่
กามราคานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง ปฏิฆานุสัยในที่นี้คือ ในรูปธาตุ อรูปธาตุ และใน
สภาวธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ไม่ใช่นอนเนื่องและกามราคานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดไม่ใช่นอนเนื่อง มานานุสัยในที่นั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยในที่นี้ คือ ในรูปธาตุและอรูปธาตุไม่ใช่นอนเนื่อง แต่
มานานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นี้ คือ ในทุกขเวทนาและในสภาว-
ธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ไม่ใช่นอนเนื่องและมานานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ปฏิ. มานานุสัยในที่ใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. กามราคานุสัยในที่ใดไม่ใช่นอนเนื่อง ทิฏฐานุสัย ฯลฯ วิจิกิจฉานุสัย
ในที่นั้นก็ไม่ใช่นอนเนื่องใช่ไหม
วิ. กามราคานุสัยในที่นี้คือ ในทุกขเวทนา ในรูปธาตุและอรูปธาตุไม่ใช่
นอนเนื่อง แต่วิจิกิจฉานุสัยมิใช่ไม่นอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นี้คือ ในสภาวธรรม
ที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ไม่ใช่นอนเนื่องและวิจิกิจฉานุสัยก็ไม่ใช่นอนเนื่อง
ปฏิ. วิจิกิจฉานุสัยในที่ใดไม่ใช่นอนเนื่อง กามราคานุสัยในที่นั้นก็ไม่ใช่นอน
เนื่องใช่ไหม
วิ. ใช่

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๘ หน้า :๕๖๙ }

ไม่มีความคิดเห็น :

แสดงความคิดเห็น