พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒-๘ สุตตันตปิฎกที่ ๒๔ ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑
พระสุตตันตปิฎก
ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑
_____________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระสุตตันตปิฎก
ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑
_____________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๕. ตุวรทายิวรรค] ๘. สัตตสัตตลิปุปผปูชกเถราปทาน
[๒๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระธาตุปูชกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ธาตุปูชกเถราปทานที่ ๗ จบ
๘. สัตตสัตตลิปุปผปูชกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสัตตสัตตลิปุปผปูชกเถระ
(พระสัตตสัตตลิปุปผปูชกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึง
กล่าวว่า)
[๒๗] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าได้วางดอกมะลิซ้อน ๗ ดอกไว้บนศีรษะแล้ว
บูชาพระพุทธเจ้าพระนามว่าเวสสภู ทรงเป็นนรชนผู้สูงสุด
[๒๘] ในกัปที่ ๓๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาด้วยดอกไม้
[๒๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสัตตสัตตลิปุปผปูชกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการ
ฉะนี้
สัตตสัตตลิปุปผปูชกเถราปทานที่ ๘ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๕. ตุวรทายิวรรค] ๑๐. อุททาลทายกเถราปทาน
๙. พิมพิชาลิปุปผิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระพิมพิชาลิปุปผิยเถระ
(พระพิมพิชาลิปุปผิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๐] พระชินเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ
ผู้เป็นพระสยัมภู เป็นบุคคลผู้เลิศ
ทรงประกาศสัจจะ ๔ แสดงอมตบท
[๓๑] ครั้งนั้น ข้าพเจ้ารวบรวมดอกมะกล่ำหลวงไว้มากมายแล้ว
บูชาพระพุทธเจ้าผู้เป็นจอมแห่งเทวดาและมนุษย์ ผู้คงที่
[๓๒] ในกัปที่ ๖๘ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๔ ชาติพระนามเหมือนกันว่ากิญชเกสระ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๓๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระพิมพิชาลิปุปผิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
พิมพิชาลิปุปผิยเถราปทานที่ ๙ จบ
๑๐. อุททาลทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอุททาลทายกเถระ
(พระอุททาลทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๔] พระปัจเจกพุทธเจ้าพระนามว่ากุกกุธะ
ทรงเป็นพระสยัมภู ผู้ไม่ทรงพ่ายแพ้
เสด็จออกจากป่าใหญ่แล้ว ถึงแม่น้ำใหญ่ตามลำดับ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๕. ตุวรทายิวรรค] รวมอปทานที่มีในวรรค
[๓๕] ครั้งนั้น ข้าพเจ้ามีใจเลื่อมใส
ได้ถือดอกราชพฤกษ์(คูน)มาถวายพระผู้มีพระภาค
ผู้เป็นพระสยัมภู ผู้สำรวมอินทรีย์เป็นอย่างดี ผู้ซื่อตรง
[๓๖] ในกัปที่ ๓๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายดอกไม้
[๓๗] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอุททาลทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อุททาลทายกเถราปทานที่ ๑๐ จบ
ตุวรทายิวรรคที่ ๒๕ จบบริบูรณ์
รวมอปทานที่มีในวรรคนี้ คือ
๑. ตุวรัฏฐิทายกเถราปทาน ๒. นาคเกสริยเถราปทาน
๓. นฬินเกสริยเถราปทาน ๔. วิรวิปุปผิยเถราปทาน
๕. กุฏิธูปกเถราปทาน ๖. ปัตตทายกเถราปทาน
๗. ธาตุปูชกเถราปทาน ๘. สัตตสัตตลิปุปผปูชกเถราปทาน
๙. พิมพิชาลิปุปผิยเถราปทาน ๑๐. อุททาลทายกเถราปทาน
บัณฑิตทั้งหลายนับคาถาได้ ๓๗ คาถา ฉะนี้แล
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๑. โถมกเถราปทาน
๒๖. โถมกวรรค
หมวดว่าด้วยพระโถมกะเป็นต้น
๑. โถมกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระโถมกเถระ
(พระโถมกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑] ข้าพเจ้าอยู่ในเทวโลก
ได้ฟังธรรมของพระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ แล้วเบิกบานใจ ได้กล่าวคำนี้ว่า
[๒] ข้าแต่พระองค์ผู้เป็นบุรุษอาชาไนย ขอนอบน้อมแด่พระองค์
ข้าแต่พระองค์ผู้เป็นบุรุษสูงสุด ขอนอบน้อมแด่พระองค์
พระองค์ทรงแสดงอมตบท
ทรงช่วยชนจำนวนมากให้ข้าม(วัฏสงสาร)ได้
[๓] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้กล่าววาจาไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการสรรเสริญ
[๔] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระโถมกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
โถมกเถราปทานที่ ๑ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๓. จิตกปูชกเถราปทาน
๒. เอกาสนทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระเอกาสนทายกเถระ
(พระเอกาสนทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๕] ข้าพเจ้ากับภรรยาต้องการจะสร้างกุศลอันยิ่งใหญ่ไว้
ในศาสนาของพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุด
จึงละเพศเทวดามาในมนุษยโลกนี้
[๖] ข้าพเจ้ามีใจผ่องใส ได้ถวายภิกษาแก่พระเถระนามว่าเทวละ
ผู้เป็นสาวกของพระพุทธเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ
[๗] ในกัปที่ ๑๐๐,๐๐๐ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ทำกรรมไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายบิณฑบาต
[๘] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระเอกาสนทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
เอกาสนทายกเถราปทานที่ ๒ จบ
๓. จิตกปูชกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระจิตกปูชกเถระ
(พระจิตกปูชกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๙] พระสัมพุทธเจ้า๑พระนามว่าอานันทะ
ผู้เป็นพระสยัมภู ผู้ไม่ทรงพ่ายแพ้
เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้วในป่าดงทึบที่ปราศจากมนุษย์
เชิงอรรถ :
๑ พระสัมพุทธเจ้า ในที่นี้หมายถึงพระปัจเจกพุทธเจ้า (ขุ.อป.อ. ๒/๙/๒๓๒)
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๔. จัมปกปุปผิยเถราปทาน
[๑๐] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าจากเทวโลกมาในมนุษยโลกนี้
ได้ทำจิตกาธานแล้วถวายเพลิงพระสรีระ ณ ที่นั้น และได้ทำสักการะ
[๑๑] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ทำกรรมไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๑๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระจิตกปูชกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
จิตกปูชกเถราปทานที่ ๓ จบ
๔. จัมปกปุปผิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระจัมปกปุปผิยเถระ
(พระจัมปกปุปผิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๓] ในที่ไม่ไกลภูเขาหิมพานต์ มีภูเขาลูกหนึ่งชื่อวิกนะ
ณ ท่ามกลางภูเขาลูกนั้น
มีพระสมณะผู้อบรมอินทรีย์ดีแล้ว อาศัยอยู่
[๑๔] ข้าพเจ้าได้เห็นพระองค์ผู้สงบระงับ
จึงมีใจผ่องใส ได้ถือดอกจำปา ๓ ดอก โปรยลงบูชา
[๑๕] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๕. สัตตปาฏลิยเถราปทาน
[๑๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระจัมปกปุปผิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
จัมปกปุปผิยเถราปทานที่ ๔ จบ
๕. สัตตปาฏลิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสัตตปาฏลิยเถระ
(พระสัตตปาฏลิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๗] ข้าพเจ้าได้เห็นพระพุทธเจ้าผู้รุ่งเรืองดังดอกกรรณิการ์
ประทับนั่งอยู่ระหว่างภูเขา
จึงได้เก็บดอกแคฝอย ๗ ดอกมาบูชาพระพุทธเจ้า
[๑๘] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๑๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสัตตปาฏลิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สัตตปาฏลิยเถราปทานที่ ๕ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๗. มัญชริปูชกเถราปทาน
๖. อุปาหนทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอุปาหนทายกเถระ
(พระอุปาหนทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๐] ครั้งนั้น ข้าพเจ้ามีชื่อว่าจันทนะ เป็นบุตรของพระสัมพุทธเจ้า๑
ข้าพเจ้าได้ถวายรองเท้าคู่หนึ่ง ด้วยปรารถนาว่า
ขอท่านจงช่วยให้ข้าพเจ้าบรรลุพระโพธิญาณด้วยเถิด
[๒๑] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายรองเท้าไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายรองเท้า
[๒๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอุปาหนทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อุปาหนทายกเถราปทานที่ ๖ จบ
๗. มัญชริปูชกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระมัญชริปูชกเถระ
(พระมัญชริปูชกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๓] ข้าพเจ้าทำพุ่มดอกไม้แล้ว เดินไปบนถนน
ได้เห็นพระพุทธเจ้าผู้เลิศกว่าสมณะทั้งหลาย มีหมู่ภิกษุแวดล้อม
[๒๔] ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส มีใจยินดี และมีปีติอย่างยิ่ง
จึงประคองดอกไม้ด้วยมือทั้ง ๒ ยกขึ้นบูชาพระพุทธเจ้า
เชิงอรรถ :
๑ พระสัมพุทธเจ้า ในที่นี้หมายถึงพระปัจเจกพุทธเจ้า (ขุ.อป.อ. ๒/๙/๒๓๒)
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๘. ปัณณทายกเถราปทาน
[๒๕] ในกัปที่ ๙๒ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาด้วยดอกไม้
[๒๖] ในกัปที่ ๗๓ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิองค์หนึ่งพระนามว่าโชติยะ
เป็นใหญ่ในแผ่นดิน มีพลานุภาพมาก
[๒๗] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระมัญชริปูชกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
มัญชริปูชกเถราปทานที่ ๗ จบ
๘. ปัณณทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปัณณทายกเถระ
(พระปัณณทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๘] ข้าพเจ้านุ่งห่มผ้าเปลือกไม้
มีใบไม้ที่ไม่มีรสเค็มเป็นอาหาร
และสำรวมในพรตที่ประพฤติตามกาลนิยม๑
อาศัยอยู่ที่ภูเขาหิมพานต์
[๒๙] เมื่อถึงเวลาอาหารเช้า พระพุทธเจ้าพระนามว่าสิทธัตถะ
เสด็จมาหาข้าพเจ้า ข้าพเจ้าเลื่อมใส
จึงได้ถวายอาหารนั้นแด่พระพุทธเจ้าด้วยมือทั้ง ๒ ของตน
เชิงอรรถ :
๑ นิยม หมายถึงพรตที่ประพฤติตามกาลนิยม คือศีล ๘ (อภิธานัปปทีปิกา หน้า ๑๒๔)
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๙. กุฏิทายกเถราปทาน
[๓๐] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายใบไม้ไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายใบไม้
[๓๑] ในกัปที่ ๒๗ (นับจากกัปนี้ไป)
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิพระนามว่ายทัตถิยะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๓๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปัณณทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปัณณทายกเถราปทานที่ ๘ จบ
๙. กุฏิทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระกุฏิทายกเถระ
(พระกุฏิทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๓] ครั้งนั้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จเที่ยวไปตามราวป่า
ประทับอยู่ที่โคนไม้
ข้าพเจ้าได้สร้างบรรณศาลา
ถวายแด่พระองค์ผู้ไม่ทรงพ่ายแพ้
[๓๔] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายกุฎีใบไม้ไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายกุฎี
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] ๑๐. อัคคปุปผิยเถราปทาน
[๓๕] ในกัปที่ ๓๘ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๑๖ ชาติ
มหาชนพากันขนานพระนามว่าอภิวัสสี ทุก ๆ ชาติ
[๓๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระกุฏิทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
กุฏิทายกเถราปทานที่ ๙ จบ
๑๐. อัคคปุปผิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอัคคปุปผิยเถระ
(พระอัคคปุปผิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๗] ข้าพเจ้าได้เห็นพระสัมพุทธเจ้าพระนามว่าสิขี
ผู้มีพระฉวีวรรณดังทองคำ ประทับนั่งอยู่ระหว่างภูเขา
ทรงรุ่งเรืองด้วยพระรัศมีดุจกองเพลิง
[๓๘] ข้าพเจ้าถือดอกบัว
เข้าไปเฝ้าพระองค์ผู้เป็นนรชนผู้สูงสุด
มีจิตเลื่อมใส มีใจยินดี ได้บูชาพระพุทธเจ้า
[๓๙] ในกัปที่ ๓๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๔๐] ในกัปที่ ๒๕ (นับจากกัปนี้ไป)
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิพระนามว่ามิตตฆาตกะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๖. โถมกวรรค] รวมอปทานที่มีในวรรค
[๔๑] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอัคคปุปผิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อัคคปุปผิยเถราปทานที่ ๑๐ จบ
โถมกวรรคที่ ๒๖ จบบริบูรณ์
รวมอปทานที่มีในวรรคนี้ คือ
๑. โถมกเถราปทาน ๒. เอกาสนทายกเถราปทาน
๓. จิตกปูชกเถราปทาน ๔. จัมปกปุปผิยเถราปทาน
๕. สัตตปาฏลิยเถราปทาน ๖. อุปาหนทายกเถราปทาน
๗. มัญชริปูชกเถราปทาน ๘. ปัณณทายกเถราปทาน
๙. กุฏิทายกเถราปทาน ๑๐. อัคคปุปผิยเถราปทาน
และในวรรคนี้ นับคาถาได้ ๔๑ คาถา
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๑. อากาสุกขิปิยเถราปทาน
๒๗. ปทุมุกเขปวรรค
หมวดว่าด้วยการวางดอกปทุมถวายเป็นต้น
๑. อากาสุกขิปิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอากาสุกขิปิยเถระ
(พระอากาสุกขิปิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑] ข้าพเจ้าถือดอกบัว ๒ ดอก เข้าไปเฝ้าพระพุทธเจ้า
พระนามว่าสิทธัตถะ ผู้มีพระฉวีวรรณดังทองคำ
ผู้องอาจกว่านรชน กำลังเสด็จไประหว่างร้านตลาด
[๒] ข้าพเจ้าวางดอกบัวดอกหนึ่งไว้
แทบพระบาทของพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุด
อีกดอกหนึ่งข้าพเจ้าหยิบโยนขึ้นไปในอากาศ
[๓] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายดอกไม้
[๔] ในกัปที่ ๓๒ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิองค์หนึ่งพระนามว่าอันตลิกขกร
เป็นใหญ่ในแผ่นดิน มีพลานุภาพมาก
[๕] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอากาสุกขิปิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อากาสุกขิปิยเถราปทานที่ ๑ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๓. อัฑฒจันทิยเถราปทาน
๒. เตลมักขิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระเตลมักขิยเถระ
(พระเตลมักขิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๖] เมื่อพระผู้มีพระภาคพระนามว่าสิทธัตถะ
ผู้องอาจกว่านรชน เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้ว
ครั้งนั้น ข้าพเจ้าใช้น้ำมันทาที่แท่นไพทีแห่งต้นโพธิ์
[๗] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ทาน้ำมันไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการทาน้ำมัน
[๘] ในกัปที่ ๒๔ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิพระนามว่าสุจฉวิ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระเตลมักขิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
เตลมักขิยเถราปทานที่ ๒ จบ
๓. อัฑฒจันทิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอัฑฒจันทิยเถระ
(พระอัฑฒจันทิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๐] ข้าพเจ้าได้ถวายอัฒจันทร์ไว้ที่ต้นโพธิ์อันประเสริฐ
ของพระผู้มีพระภาคพระนามว่าติสสะ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๔. ทีปทายกเถราปทาน
[๑๑] ในกัปที่ ๙๒ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้บูชาด้วยอัฒจันทร์ไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาต้นโพธิ์
[๑๒] ในกัปที่ ๒๕ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิพระนามว่าเทวละ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๑๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอัฑฒจันทิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อัฑฒจันทิยเถราปทานที่ ๓ จบ
๔. ทีปทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระทีปทายกเถระ
(พระทีปทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๔] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นเทพบุตร ลงมายังแผ่นดิน มีใจเลื่อมใส
ได้ถวายประทีป ๕ ดวง ด้วยมือทั้ง ๒ ของตน
[๑๕] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายประทีปไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายประทีป
[๑๖] ในกัปที่ ๕๕ (นับจากกัปนี้ไป)
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิองค์หนึ่งมีนามว่าสมันตจักษุ
เป็นใหญ่ในแผ่นดิน มีพลานุภาพมาก
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๕. วิฬาลิทายกเถราปทาน
[๑๗] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระทีปทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ทีปทายกเถราปทานที่ ๔ จบ
๕. วิฬาลิทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระวิฬาลิทายกเถระ
(พระวิฬาลิทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๘] ในที่ไม่ไกลภูเขาหิมพานต์มีภูเขาลูกหนึ่งชื่อโรมสะ
พระผู้มีพระภาคผู้สงบ ผู้อบรมอินทรีย์แล้วประทับอยู่ที่เชิงภูเขานั้น
[๑๙] ข้าพเจ้าได้ถือมันมือเสือไปถวายแด่พระสมณะ
พระผู้มีพระภาค ทรงมีความเพียรมาก ทรงเป็นพระสยัมภู
ผู้ไม่ทรงพ่ายแพ้ ตรัสอนุโมทนาว่า
[๒๐] ท่านมีใจผ่องใส ถวายมันมือเสือแก่เรา
ผลจะบังเกิดแก่ท่านในภพที่ท่านเกิด
[๒๑] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายมันมือเสือไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายมันมือเสือ
[๒๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระวิฬาลิทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
วิฬาลิทายกเถราปทานที่ ๕ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๗. ชวหังสกเถราปทาน
๖. มัจฉทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระมัจฉทายกเถระ
(พระมัจฉทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๓] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นนกออก๑
อาศัยอยู่ใกล้ฝั่งแม่น้ำจันทภาคา
ข้าพเจ้าได้คาบปลาตัวใหญ่มาถวาย
แด่พระมุนีพระนามว่าสิทธัตถะ
[๒๔] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายปลาไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายปลา
[๒๕] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระมัจฉทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
มัจฉทายกเถราปทานที่ ๖ จบ
๗. ชวหังสกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระชวหังสกเถระ
(พระชวหังสกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๖] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นพรานป่าอาศัยอยู่ใกล้ฝั่งแม่น้ำจันทภาคา
ข้าพเจ้าได้เห็นพระพุทธเจ้าพระนามว่าสิทธัตถะ
เสด็จเหาะไปในอากาศ
เชิงอรรถ :
๑ กุกฺกุห = นกออก, นกเขา. กุกฺกุส = เหยี่ยวดำ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๘. สลฬปุปผิยเถราปทาน
[๒๗] ข้าพเจ้าประคองอัญชลีแลดูพระมหามุนีอยู่
ทำจิตของตนให้เลื่อมใสแล้ว
ได้ถวายอภิวาทพระองค์ผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก
[๒๘] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายอภิวาทพระผู้องอาจกว่านรชน
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายอภิวาท
[๒๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระชวหังสกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ชวหังสกเถราปทานที่ ๗ จบ
๘. สลฬปุปผิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสลฬปุปผิยเถระ
(พระสลฬปุปผิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๐] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นกินนรอาศัยอยู่ใกล้ฝั่งแม่น้ำจันทภาคา
ได้เห็นพระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้รุ่งเรืองผ่องใสด้วยพระรัศมี
[๓๑] ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส มีใจยินดี และมีปีติอย่างยิ่ง
จึงถือดอกช้างน้าวมาโปรยลงบูชาพระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
[๓๒] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๙. อุปาคตหาสนิยเถราปทาน
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๓๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสลฬปุปผิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สลฬปุปผิยเถราปทานที่ ๘ จบ
๙. อุปาคตหาสนิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอุปาคตหาสนิยเถระ
(พระอุปาคตหาสนิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๔] มีสระที่สร้างอย่างดีอยู่ท่ามกลางภูเขาหิมพานต์
ข้าพเจ้าเป็นผีเสื้อน้ำ มีนิสัยชอบอยู่ใต้(น้ำ) น่ากลัว อาศัยอยู่ในสระนั้น
[๓๕] พระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี ผู้ทรงอนุเคราะห์
ประกอบด้วยพระกรุณา เป็นผู้นำสัตว์โลก
พระองค์ประสงค์จะช่วยเหลือข้าพเจ้า
จึงเสด็จมาในสำนักของข้าพเจ้า
[๓๖] ข้าพเจ้าได้เห็นพระผู้มีพระภาคผู้มีความเพียรมาก
ผู้เป็นเทพยิ่งกว่าเทพ องอาจกว่านรชน เสด็จมาใกล้
จึงออกจากที่อยู่อาศัยแล้วได้ไหว้พระศาสดา
[๓๗] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ไหว้พระศาสดาผู้สูงสุดแห่งมนุษยชาติ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] ๑๐. ตรณิยเถราปทาน
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการไหว้
[๓๘] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอุปาคตหาสนิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการ
ฉะนี้
อุปาคตหาสนิยเถราปทานที่ ๙ จบ
๑๐. ตรณิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระตรณิยเถระ
(พระตรณิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๙] พระศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้มีพระฉวีวรรณดังทองคำ ทรงเป็นผู้นำ
มีหมู่ภิกษุแวดล้อมประทับยืนอยู่ที่ฝั่งแม่น้ำ
[๔๐] เรือสำหรับข้ามในห้วงมหรรณพนั้นไม่มี
ข้าพเจ้าจึงขึ้นจากแม่น้ำ
พาพระศาสดาผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลกส่งข้าม
[๔๑] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าพาพระศาสดาผู้สูงสุดกว่านรชนส่งข้าม
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการพาส่งข้าม
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๗. ปทุมุกเขปวรรค] รวมอปทานที่มีในวรรค
[๔๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระตรณิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ตรณิยเถราปทานที่ ๑๐ จบ
ปทุมุกเขปวรรคที่ ๒๗ จบบริบูรณ์
รวมอปทานที่มีในวรรคนี้ คือ
๑. อากาสุกขิปิยเถราปทาน ๒. เตลมักขิยเถราปทาน
๓. อัฑฒจันทิยเถราปทาน ๔. ทีปทายกเถราปทาน
๕. วิฬาลิทายกเถราปทาน ๖. มัจฉทายกเถราปทาน
๗. ชวหังสกเถราปทาน ๘. สลฬปุปผิยเถราปทาน
๙. อุปาคตหาสนิยเถราปทาน ๑๐. ตรณิยเถราปทาน
และในวรรคนี้นับคาถาได้ ๔๒ คาถา
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๑. สุวัณณพิพโพหนิยเถราปทาน
๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค
หมวดว่าด้วยการถวายหมอนทองเป็นต้น
๑. สุวัณณพิพโพหนิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสุวัณณพิพโพหนิยเถระ
(พระสุวัณณพิพโพหนิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑] ข้าพเจ้าเลื่อมใส ได้ถวายอาสนะผืนหนึ่ง
และได้ถวายหมอนด้วยมือทั้ง ๒ ของตน
เพื่อบรรลุประโยชน์สูงสุด
[๒] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายหมอนไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายหมอน
[๓] ในกัปที่ ๖๓ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิพระนามว่าอสมะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๔] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสุวัณณพิพโพหนิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วย
ประการฉะนี้
สุวัณณพิพโพหนิยเถราปทานที่ ๑ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๒. ติลมุฏฐิยเถราปทาน
๒. ติลมุฏฐิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระติลมุฏฐิยเถระ
(พระติลมุฏฐิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๕] พระศาสดาผู้ทรงเป็นผู้นำชั้นเลิศของโลก
ทรงทราบความคิดของข้าพเจ้า
บันดาลกายเข้าไปด้วยมโนมยิทธิ
[๖] ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส มีใจยินดี
ไหว้พระศาสดาผู้เป็นบุรุษผู้สูงสุด
ซึ่งเสด็จเข้ามา แล้วได้ถวายงากำมือหนึ่ง
[๗] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายทานไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายงากำมือหนึ่ง
[๘] ในกัปที่ ๑๖ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิพระนามว่าคันธิยะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระติลมุฏฐิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ติลมุฏฐิยเถราปทานที่ ๒ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๔. อัพภัญชนทายกเถราปทาน
๓. จังโกฏกิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระจังโกฏกิยเถระ
(พระจังโกฏกิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๐] พระศาสดาพระนามว่าสิทธัตถะ
ประทับอยู่ระหว่างภูเขาใกล้มหาสมุทร ข้าพเจ้าได้เข้าไปเฝ้าแล้ว
ทำบุญมีการกราบไหว้เป็นต้น ได้ถวายผอบดอกไม้
[๑๑] ครั้นข้าพเจ้าถวายผอบดอกไม้แด่พระผู้มีพระภาค
พระนามว่าสิทธัตถะ ผู้เป็นพระสยัมภู
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ ทรงอนุเคราะห์แล้ว
จึงบันเทิงอยู่ในสวรรค์ตลอดหนึ่งกัป
[๑๒] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายผอบดอกไม้ไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายผอบดอกไม้
[๑๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระจังโกฏกิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
จังโกฏกิยเถราปทานที่ ๓ จบ
๔. อัพภัญชนทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอัพภัญชนทายกเถระ
(พระอัพภัญชนทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๔] พระผู้มีพระภาคพระนามว่าโกณฑัญญะ
ผู้ปราศจากราคะ ผู้คงที่ มีพระหฤทัยไม่หยาบ
ไม่มีธรรมเครื่องเนิ่นช้า มีปกติเพ่งฌาน
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๕. เอกัญชลิยเถราปทาน
[๑๕] ข้าพเจ้าได้ถวายยาหยอดตาแด่พระองค์ผู้ล่วงเลยโมหะทั้งปวง
ทรงแสวงหาประโยชน์เกื้อกูลแก่สัตว์โลกทั้งมวล
ผู้เป็นจอมแห่งเทวดาและมนุษย์ ผู้คงที่
[๑๖] ในกัปที่หาประมาณมิได้นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายยาหยอดตาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายยาหยอดตา
[๑๗] ในกัปที่ ๑๕ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิพระนามว่าจิรัปปะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๑๘] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอัพภัญชนทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อัพภัญชนทายกเถราปทานที่ ๔ จบ
๕. เอกัญชลิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระเอกัญชลิยเถระ
(พระเอกัญชลิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๙] ข้าพเจ้าได้ถวายโอกาสที่อยู่
แด่พระสมณะผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
ผู้ประทับนั่งบนเครื่องลาดใบไม้ที่ติดกันใกล้ต้นมะเดื่อ
[๒๐] ข้าพเจ้าประคองอัญชลีแล้ว
ลาดเครื่องลาดดอกไม้ถวายพระผู้มีพระภาคนามว่าติสสะ
ผู้เป็นจอมแห่งเทวดาและมนุษย์ ผู้เป็นที่พึ่งของโลก ผู้คงที่
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๖. โปตถทายกเถราปทาน
[๒๑] ในกัปที่ ๙๒ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ทำเครื่องลาดดอกไม้ไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายเครื่องลาด
[๒๒] ในกัปที่ ๑๔ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิพระนามว่าเอกอัญชลิกะ
เป็นใหญ่ในมนุษย์ มีพลานุภาพมาก
[๒๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระเอกัญชลิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
เอกัญชลิยเถราปทานที่ ๕ จบ
๖. โปตถทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระโปตถทายกเถระ
(พระโปตถทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๔] ข้าพเจ้าปรารภพระศาสดา ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
พระธรรม และพระสงฆ์
ได้ถวายผ้าเปลือกไม้ไว้ในพระรัตนตรัย
ผู้เป็นทักขิไณยบุคคลผู้เลิศ
[๒๕] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ทำกรรมไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายผ้าเปลือกไม้
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๗. จิตกปูชกเถราปทาน
[๒๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระโปตถทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
โปตถทายกเถราปทานที่ ๖ จบ
๗. จิตกปูชกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระจิตกปูชกเถระ
(พระจิตกปูชกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๗] ข้าพเจ้าเที่ยวไปตามกระแสน้ำ ใกล้ฝั่งแม่น้ำจันทภาคา
เก็บดอกย่านทราย ๗ ดอก มาบูชาจิตกาธาน
[๒๘] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้บูชาจิตกาธานไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาจิตกาธาน
[๒๙] ในกัปที่ ๖๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิมีพระนามว่าปฏิชัคคะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๓๐] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระจิตกปูชกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
จิตกปูชกเถราปทานที่ ๗ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๙. ปุณฑรีกเถราปทาน
๘. อาลุวทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอาลุวทายกเถระ
(พระอาลุวทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๑] ในที่ไม่ไกลภูเขาหิมพานต์มีแม่น้ำสายใหญ่น่าดู
ณ ที่ใกล้แม่น้ำนั้นข้าพเจ้าได้เห็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
ผู้ปราศจากราคะ มีพระรัศมีสุกใสน่าดู
ผู้ประกอบในความสงบอย่างยิ่ง
[๓๒] ครั้นเห็นแล้ว ข้าพเจ้ามีความประหลาดใจ
เลื่อมใส จึงได้ถวายหัวมันแก่พระองค์ด้วยมือทั้ง ๒ ของตน
[๓๓] ในกัปที่ ๓๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายหัวมันไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายหัวมัน
[๓๔] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอาลุวทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อาลุวทายกเถราปทานที่ ๘ จบ
๙. ปุณฑรีกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปุณฑรีกเถระ
(พระปุณฑรีกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๕] ครั้งนั้น ได้มีพระผู้มีพระภาคพระนามว่าโรมสะ
ผู้เป็นพระสยัมภู มีพระรัศมีสุกใส
ข้าพเจ้ามีใจผ่องใส ได้ถวายดอกบัวขาวแด่พระองค์
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] ๑๐. ตรณียเถราปทาน
[๓๖] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายดอกบัวขาวไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายดอกบัวขาว
[๓๗] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปุณฑรีกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปุณฑรีกเถราปทานที่ ๙ จบ
๑๐. ตรณียเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระตรณียเถระ
(พระตรณียเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๘] ข้าพเจ้ามีใจเลื่อมใส ได้ร่วมมือช่วยกันสร้างสะพาน
ที่ทางใหญ่ซึ่งไม่ราบเรียบ เพื่อต้องการให้ชาวโลกข้าม
[๓๙] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ร่วมสร้างสะพานไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการให้ร่วม(สร้าง)สะพาน
[๔๐] ในกัปที่ ๕๕ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิองค์หนึ่งพระนามว่าสโมคตะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค] รวมอปทานที่มีในวรรค
[๔๑] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระตรณียเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ตรณียเถราปทานที่ ๑๐ จบ
สุวัณณพิพโพหนวรรคที่ ๒๘ จบบริบูรณ์
รวมอปทานที่มีในวรรคนี้ คือ
๑. สุวัณณพิพโพหนิยเถราปทาน ๒. ติลมุฏฐิยเถราปทาน
๓. จังโกฏกิยเถราปทาน ๔. อัพภัญชนทายกเถราปทาน
๕. เอกัญชลิยเถราปทาน ๖. โปตถทายกเถราปทาน
๗. จิตกปูชกเถราปทาน ๘. อาลุวทายกเถราปทาน
๙. ปุณฑรีกเถราปทาน ๑๐. ตรณียเถราปทาน
และในวรรคนี้นับคาถาได้ ๔๒ คาถา
ภาณวารที่ ๑๑ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๑. ปัณณทายกเถราปทาน
๒๙. ปัณณทายกวรรค
หมวดว่าด้วยผู้ถวายใบไม้เป็นต้น
๑. ปัณณทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปัณณทายกเถระ
(พระปัณณทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑] ข้าพเจ้านั่งอยู่ในบรรณศาลา บริโภคผักเป็นอาหาร
พระผู้มีพระภาค ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
ได้เสด็จเข้ามายังบรรณศาลา ใกล้ข้าพเจ้า
[๒] ข้าพเจ้าได้ถวายใบไม้แด่พระองค์มีนามว่าสิทธัตถะ
ผู้ส่องโลกให้สว่างไสว ทรงเยียวยาสัตว์โลกทั้งปวง
ประทับนั่งอยู่บนเครื่องลาดใบไม้
[๓] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายใบไม้ไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายใบไม้
[๔] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปัณณทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปัณณทายกเถราปทานที่ ๑ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๒. ผลทายกเถราปทาน
๒. ผลทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระผลทายกเถระ
(พระผลทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๕] พระผู้มีพระภาคพระนามว่าสิทธัตถะ
ทรงสันโดษเสมอด้วยภูเขาสิเนรุ ทรงไว้เช่นกับธรณี
เสด็จออกจากสมาธิแล้วเข้ามาหาข้าพเจ้าเพื่อภิกษา
[๖] ผลสมอ ผลมะขามป้อม
ผลมะม่วง ผลหว้า ผลสมอพิเภก ผลกระเบา
ผลกระบาก (รกฟ้า) ผลมะตูม และผลมะปราง
[๗] ข้าพเจ้ามีใจผ่องใสได้ถวายผลไม้นั้นทุกชนิด
แด่พระผู้มีพระภาคพระนามว่าสิทธัตถะ
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ ทรงอนุเคราะห์สัตว์โลกทั้งปวง
[๘] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายผลไม้ไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายผลไม้
[๙] ในกัปที่ ๕๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิพระนามว่าเอกัชฌะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๑๐] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระผลทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ผลทายกเถราปทานที่ ๒ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๓. ปัจจุคคมนิยเถราปทาน
๓. ปัจจุคคมนิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปัจจุคคมนิยเถระ
(พระปัจจุคคมนิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๑] พระผู้มีพระภาค ผู้องอาจกว่านรชน
กำลังเสด็จมาเหมือนพญาราชสีห์ท่องเที่ยวไปในป่า
เหมือนม้าอาชาไนยตัวองอาจ เหมือนต้นรกฟ้าที่งอกงาม
[๑๒] ข้าพเจ้ามีใจผ่องใสได้กระทำการต้อนรับ
พระพุทธเจ้าพระนามว่าสิทธัตถะ ผู้ส่องโลกให้สว่างไสว
ทรงเยียวยาสัตว์โลกทั้งปวง
[๑๓] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ต้อนรับพระผู้มีพระภาค ผู้องอาจกว่านรชน
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการต้อนรับ
[๑๔] ในกัปที่ ๒๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิองค์หนึ่งมีพระนามว่าปริวาระ
เป็นใหญ่ในหมู่ชน มีพลานุภาพมาก
[๑๕] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปัจจุคคมนิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปัจจุคคมนิยเถราปทานที่ ๓ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๔. เอกปุปผิยเถราปทาน
๔. เอกปุปผิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระเอกปุปผิยเถระ
(พระเอกปุปผิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๖] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นปีศาจอยู่ที่ประตูเมืองด้านทิศใต้
ได้เห็นพระพุทธเจ้าผู้ปราศจากธุลีคือกิเลส
มีพระรัศมีรุ่งเรืองดังดวงจันทร์
[๑๗] ข้าพเจ้าจึงได้ถวายดอกไม้ดอกหนึ่งแด่พระพุทธเจ้า
พระนามว่าวิปัสสี ผู้เป็นนรชนผู้เลิศ
ทรงแสวงหาประโยชน์เกื้อกูลแก่สัตว์โลกทั้งปวง
ผู้เป็นจอมแห่งเทวดาและมนุษย์ ผู้คงที่
[๑๘] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายดอกไม้ไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๑๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระเอกปุปผิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
เอกปุปผิยเถราปทานที่ ๔ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๖. อุปัฏฐายิกเถราปทาน
๕. มฆวปุปผิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระมฆวปุปผิยเถระ
(พระมฆวปุปผิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๐] พระผู้มีพระภาคผู้เป็นพระสยัมภู ผู้ไม่ทรงพ่ายแพ้
พระองค์มีอินทรีย์ผ่องใส ไม่ขุ่นมัว
เข้าสมาธิอยู่ใกล้ฝั่งแม่น้ำนัมมทา
[๒๑] ในครั้งนั้น ข้าพเจ้าได้เห็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
ผู้เป็นพระสยัมภู ผู้ไม่ทรงพ่ายแพ้แล้ว เลื่อมใส มีใจยินดี
ได้บูชาพระองค์ด้วยดอกมฆวะ (ดอกแซ่ม้าพระอินทร์)
[๒๒] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๒๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระมฆวปุปผิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
มฆวปุปผิยเถราปทานที่ ๕ จบ
๖. อุปัฏฐายิกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอุปัฏฐายิกเถระ
(พระอุปัฏฐายิกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๔] พระพุทธเจ้าผู้มหานาค ผู้สมควรรับเครื่องบูชา
ผู้เป็นจอมแห่งเทวดาและมนุษย์
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๖. อุปัฏฐายิกเถราปทาน
ผู้เจริญที่สุดในโลก ทรงองอาจกว่านรชน
กำลังเสด็จดำเนินอยู่ที่ถนน
[๒๕] ข้าพเจ้าได้มอบให้ทูลนิมนต์แล้ว
จึงได้ถวายคนอุปัฏฐากแด่พระพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระนามว่าสิทธัตถะ ผู้แสวงหาประโยชน์เกื้อกูลแก่สัตว์โลกทั้งปวง
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
[๒๖] พระมหามุนีสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงรับแล้วทรงส่งมอบคืน
ได้เสด็จลุกจากอาสนะนั้นแล้ว
บ่ายพระพักตร์เสด็จหลีกไปทางทิศตะวันออก
[๒๗] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายคนอุปัฏฐากไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายคนอุปัฏฐาก
[๒๘] ในกัปที่ ๕๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิมีพระนามว่าพลเสน
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๒๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอุปัฏฐายิกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อุปัฏฐายิกเถราปทานที่ ๖ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๘. สัตตาหปัพพชิตเถราปทาน
๗. อปทานิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอปทานิยเถระ
(พระอปทานิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๐] ข้าพเจ้าเลื่อมใสแล้ว
ได้สรรเสริญประวัติในอดีตชาติของพระสุคตทั้งหลาย
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
และได้กราบพระยุคลบาทด้วยเศียรเกล้าด้วยมือทั้ง ๒ ของตน
[๓๑] ในกัปที่ ๙๒ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้สรรเสริญประวัติในอดีตชาติของพระสุคตไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการสรรเสริญ
[๓๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอปทานิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อปทานิยเถราปทานที่ ๗ จบ
๘. สัตตาหปัพพชิตเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสัตตาหปัพพชิตเถระ
(พระสัตตาหปัพพชิตเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๓] สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคพระนามว่าวิปัสสี
ผู้ที่มหาชนสักการะนับถือแล้ว เมื่อก่อน
ข้าพเจ้าได้ถึงความวิบัติแตกจากญาติ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๙. พุทธุปัฏฐายิกเถราปทาน
[๓๔] ข้าพเจ้าเข้าบวช ก็เพื่อความสงบระงับความพินาศ
ยินดีในการบวชนั้นได้เพียง ๗ วัน
ก็เพราะความเป็นผู้ใคร่ในสัตถุศาสตร์
[๓๕] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้บวชไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบวช
[๓๖] ในกัปที่ ๖๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๗ ชาติ
ปรากฏนามว่าสุเนกขัมมะ
ทรงเป็นใหญ่ในแผ่นดิน มีพลานุภาพมาก
[๓๗] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสัตตาหปัพพชิตเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สัตตาหปัพพชิตเถราปทานที่ ๘ จบ
๙. พุทธุปัฏฐายิกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระพุทธุปัฏฐายิกเถระ
(พระพุทธุปัฏฐายิกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๘] ครั้งนั้น ข้าพเจ้า (และ)
บิดาของข้าพเจ้า (ก็มีชื่อว่าเวธัมภินีด้วย)
บิดาจูงมือข้าพเจ้าพาไปมอบถวายแด่พระมหามุนี
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] ๑๐. ปุพพังคมนิยเถราปทาน
[๓๙] พระพุทธเจ้าทั้งหลายผู้ทรงเป็นผู้นำชั้นเลิศของโลกเหล่านี้
ทรงมุ่งหมายข้าพเจ้า ข้าพเจ้าเลื่อมใส
ได้บำรุงพระพุทธเจ้าเหล่านั้นโดยเคารพด้วยมือทั้ง ๒ ของตน
[๔๐] ในกัปที่ ๓๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้บำรุงพระพุทธเจ้าทั้งหลายไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบำรุง
[๔๑] ในกัปที่ ๒๓ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิ ๔ ชาติ
พระนามว่าสมณุปัฏฐาก มีพลานุภาพมาก
[๔๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระพุทธุปัฏฐายิกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
พุทธุปัฏฐายิกเถราปทานที่ ๙ จบ
๑๐. ปุพพังคมนิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปุพพังคมนิยเถระ
(พระปุพพังคมนิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๔๓] พวกข้าพเจ้า ๘๔,๐๐๐ คน
ไม่มีความกังวลได้ออกบวชเพื่อบรรลุประโยชน์สูงสุด
ข้าพเจ้าเป็นหัวหน้าของคนเหล่านั้น
[๔๔] คนเหล่านั้นยังมีราคะ(โทสะ)และโมหะ
เลื่อมใส ไม่ขุ่นมัว บำรุงข้าพเจ้าผู้ผ่องใส โดยเคารพ
ด้วยมือทั้ง ๒ ของตน ๆ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๒๙. ปัณณทายกวรรค] รวมอปทานที่มีในวรรค
[๔๕] พระผู้มีพระภาคผู้เป็นพระสยัมภู ผู้ขีณาสพ
ทรงคลายโทสะได้แล้ว ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ไม่มีอาสวะ
ไม่ทรงพ่ายแพ้ ทรงแผ่เมตตาจิตไป
[๔๖] พวกข้าพเจ้าบำรุงพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเหล่านั้น
เป็นผู้มีสติ สิ้นชีวิตแล้ว ได้ไปเกิดเป็นเทวดา
[๔๗] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้รักษาศีลไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการสำรวม
[๔๘] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปุพพังคมนิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปุพพังคมนิยเถราปทานที่ ๑๐ จบ
ปัณณทายกวรรคที่ ๒๙ จบบริบูรณ์
รวมอปทานที่มีในวรรคนี้ คือ
๑. ปัณณทายกเถราปทาน ๒. ผลทายกเถราปทาน
๓. ปัจจุคคมนิยเถราปทาน ๔. เอกปุปผิยเถราปทาน
๕. มฆวปุปผิยเถราปทาน ๖. อุปัฏฐายิกเถราปทาน
๗. อปทานิยเถราปทาน ๘. สัตตาหปัพพชิตเถราปทาน
๙. พุทธุปัฏฐายิกเถราปทาน ๑๐. ปุพพังคมนิยเถราปทาน
และท่านได้กล่าวคาถาไว้ ๔๘ คาถา
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๑. จิตกปูชกเถราปทาน
๓๐. จิตกปูชกวรรค
หมวดว่าด้วยพระจิตกปูชกะเป็นต้น
๑. จิตกปูชกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระจิตกปูชกเถระ
(พระจิตกปูชกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นพราหมณ์มีนามว่าอชิตะ
ประสงค์จะทำการบูชา จึงรวบรวมดอกไม้ต่าง ๆ ไว้
[๒] ข้าพเจ้าได้เห็นจิตกาธานของพระพุทธเจ้าพระนามว่าสิขี
ผู้เป็นเผ่าพันธุ์ของโลก ที่กำลังลุกโพลงอยู่
จึงนำดอกไม้นั้นมาโปรยลงที่จิตกาธาน
[๓] ในกัปที่ ๓๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๔] ในกัปที่ ๒๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๗ ชาติ มีพระนามว่าสุปัชชลิตะ
เป็นใหญ่ในหมู่มนุษย์ มีพลานุภาพมาก
[๕] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระจิตกปูชกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
จิตกปูชกเถราปทานที่ ๑ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๒. ปุปผธารกเถราปทาน
๒. ปุปผธารกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปุปผธารกเถระ
(พระปุปผธารกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๖] ข้าพเจ้านุ่งผ้าเปลือกไม้ ห่มหนังสัตว์
อภิญญา ๕ บังเกิดแล้ว ลูบคลำดวงจันทร์ได้
[๗] ข้าพเจ้าได้เห็นพระศาสดาพระนามว่าวิปัสสี
ผู้ส่องโลกให้สว่าง ซึ่งเสด็จมาถึงสำนักข้าพเจ้า
ข้าพเจ้าจึงยกดอกแคฝอยขึ้นบูชาพระองค์
[๘] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการยกดอกไม้ขึ้นบูชา
[๙] ในกัปที่ ๘๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิองค์หนึ่งพระนามว่าสมันตธรณะ
เป็นใหญ่ในแผ่นดิน มีพลานุภาพมาก
[๑๐] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปุปผธารกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปุปผธารกเถราปทานที่ ๒ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๓. ฉัตตทายกเถราปทาน
๓. ฉัตตทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระฉัตตทายกเถระ
(พระฉัตตทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๑] ครั้งนั้น บุตรของข้าพเจ้าออกบวชแล้ว นุ่งห่มผ้ากาสายะ
เขาบรรลุความเป็นพระพุทธเจ้า อันชาวโลกบูชา
เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้ว
[๑๒] ข้าพเจ้าค้นหาบุตรของตนไปทางเบื้องหลัง
ไปถึงจิตกาธานแห่งบุตรผู้ยิ่งใหญ่ปรินิพพานแล้ว
[๑๓] ข้าพเจ้าประคองอัญชลีไหว้จิตกาธานที่ป่าช้านั้น
และยกฉัตรขาวขึ้นบูชาในครั้งนั้น
[๑๔] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ใช้ดอกไม้บูชาไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายฉัตร
[๑๕] ในกัปที่ ๒๕ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๗ ชาติ มีพระนามว่ามหารหะ
เป็นใหญ่ในหมู่ชน มีพลานุภาพมาก
[๑๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระฉัตตทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ฉัตตทายกเถราปทานที่ ๓ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๕. โคสีสนิกเขปกเถราปทาน
๔. สัททสัญญกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสัททสัญญกเถระ
(พระสัททสัญญกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๗] เมื่อดวงอาทิตย์ยังไม่ขึ้น
ข้าพเจ้าได้มีความเลื่อมใสอย่างเหลือล้นว่า
พระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุด
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ มีปรากฏในโลก
[๑๘] ข้าพเจ้าได้ฟังแต่เสียงในความปรากฏนั้น
แต่ไม่ได้เห็นพระชินเจ้าพระองค์นั้น ถึงคราวจะสิ้นชีวิต
ได้ระลึกถึงความทรงจำในพระพุทธเจ้า
[๑๙] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ความทรงจำไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๒๐] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสัททสัญญกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สัททสัญญกเถราปทานที่ ๔ จบ
๕. โคสีสนิกเขปกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระโคสีสนิกเขปกเถระ
(พระโคสีสนิกเขปกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๑] ข้าพเจ้าออกจากประตูอารามแล้ว
ได้ลาด(ทอด)ไม้จันทน์เหลืองไว้ (เพื่อให้สงฆ์เดิน)
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๕. โคสีสนิกเขปกเถราปทาน
ข้าพเจ้าได้เสวยกรรมของตน
นี้เป็นผลแห่งบุพกรรม
[๒๒] ม้าสินธพอาชาไนย เป็นพาหนะวิ่งเร็วไวปานลม
ข้าพเจ้าได้เสวยผลนั้นทั้งหมด
นี้เป็นผลแห่งการลาดไม้จันทน์เหลือง
[๒๓] โอ ! กุศลสมภารเล็กน้อยที่ข้าพเจ้าทำไว้ในบุญเขตที่ดี
(กลับ) ให้ผลมาก
กุศลสมภารอื่นไม่ถึงเสี้ยวแห่งกุศลสมภาร
ที่ข้าพเจ้าทำไว้ในพระสงฆ์เลย
[๒๔] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ลาดไม้จันทน์เหลืองไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการลาดไม้จันทน์เหลือง
[๒๕] ในกัปที่ ๗๕ (นับจากกัปนี้ไป)
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิมีพระนามว่าสุปติฏฐิตะ
มีเดชมาก มีพลานุภาพมาก
[๒๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระโคสีสนิกเขปกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
โคสีสนิกเขปกเถราปทานที่ ๕ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๗. เทสกิตตกเถราปทาน
๖. ปทปูชกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปทปูชกเถระ
(พระปทปูชกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๗] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นกินนรอาศัยอยู่ที่ภูเขาหิมพานต์
ได้เห็นพระพุทธเจ้าผู้ปราศจากธุลีคือกิเลส
มีพระรัศมีรุ่งเรืองดุจดวงจันทร์
[๒๘] เวลานั้น ข้าพเจ้าได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลกแล้วได้ใช้(น้ำ)
แก่นจันทน์และกฤษณารดลงที่พระบาท
[๒๙] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้บูชาพระบาทไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระบาท
[๓๐] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปทปูชกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปทปูชกเถราปทานที่ ๖ จบ
๗. เทสกิตตกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระเทสกิตตกเถระ
(พระเทสกิตตกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๑] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นพราหมณ์มีนามว่าอุปสาลหกะ
เข้าไปยังป่าดงทึบ ได้เห็นพระพุทธเจ้าผู้เป็นที่พึ่งของสัตว์โลก
ทรงองอาจกว่านรชน
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๘. สรณคมนิยเถราปทาน
[๓๒] ผู้สมควรรับเครื่องบูชาของชาวโลก
แล้วจึงกราบแทบพระยุคลบาท
พระพุทธเจ้าทรงทราบว่า ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใสแล้ว ก็ทรงหายไป
[๓๓] ข้าพเจ้าออกจากป่าดงทึบแล้ว
หวนระลึกถึงพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุด
สรรเสริญภูมิภาคนั้นแล้ว
บันเทิงอยู่ในสวรรค์ตลอดหนึ่งกัป
[๓๔] ในกัปที่ ๙๒ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้สรรเสริญภูมิภาคไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการสรรเสริญ
[๓๕] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระเทสกิตตกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
เทสกิตตกเถราปทานที่ ๗ จบ
๘. สรณคมนิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสรณคมนิยเถระ
(พระสรณคมนิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๖] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นนายพรานเนื้ออาศัยอยู่ใกล้ภูเขาหิมพานต์
ได้เห็นพระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้เจริญที่สุดในโลก ทรงองอาจกว่านรชน
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๙. อัมพปิณฑิยเถราปทาน
[๓๗] เข้าเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว
ทำการขวนขวายช่วยเหลือ
ได้ถึงพระองค์ผู้เป็นจอมแห่งเทวดาและมนุษย์
ผู้คงที่ว่า เป็นสรณะ
[๓๘] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถึงพระพุทธเจ้าเป็นสรณะ
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งสรณะ
[๓๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสรณคมนิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สรณคมนิยเถราปทานที่ ๘ จบ
๙. อัมพปิณฑิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอัมพปิณฑิยเถระ
(พระอัมพปิณฑิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๔๐] ข้าพเจ้าเป็นทานพ(อสูร) มีนามปรากฏว่าโรมสะ
ข้าพเจ้าได้ถวายผลมะม่วงแด่พระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
[๔๑] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายผลมะม่วงไว้ในครั้งนั้น
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] ๑๐. อนุสังสาวกเถราปทาน
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายผลมะม่วง
[๔๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอัมพปิณฑิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อัมพปิณฑิยเถราปทานที่ ๙ จบ
๑๐. อนุสังสาวกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอนุสังสาวกเถระ
(พระอนุสังสาวกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๔๓] ข้าพเจ้าได้เห็นพระผู้มีพระภาคชินเจ้า
พระนามว่าวิปัสสี กำลังเสด็จเที่ยวบิณฑบาต
จึงได้ถวายภิกษาทัพพีหนึ่งแด่พระองค์
ผู้เป็นจอมแห่งเทวดาและมนุษย์ ผู้คงที่
[๔๔] ครั้งนั้น ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส มีใจยินดี ได้ถวายอภิวาท
(และ) ได้ประกาศพระพุทธเจ้าให้มหาชนทราบ
เพื่อบรรลุประโยชน์สูงสุด
[๔๕] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ประกาศให้มหาชนทราบไว้
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการประกาศ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๐. จิตกปูชกวรรค] รวมอปทานที่มีในวรรค รวมวรรคได้ ๑๐ วรรค
[๔๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอนุสังสาวกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อนุสังสาวกเถราปทานที่ ๑๐ จบ
จิตกปูชกวรรคที่ ๓๐ จบบริบูรณ์
รวมอปทานที่มีในวรรคนี้ คือ
๑. จิตกปูชกเถราปทาน ๒. ปุปผธารกเถราปทาน
๓. ฉัตตทายกเถราปทาน ๔. สัททสัญญกเถราปทาน
๕. โคสีสนิกเขปกเถราปทาน ๖. ปทปูชกเถราปทาน
๗. เทสกิตติกเถราปทาน ๘. สรณคมนิยเถราปทาน
๙. อัมพปิณฑิยเถราปทาน ๑๐. อนุสังสาวกเถราปทาน
บัณฑิตคำนวณคาถาได้ ๔๗ คาถา
อนึ่ง รวมวรรคได้ ๑๐ วรรค คือ
๑. กณิการปุปผิยวรรค ๒. หัตถิวรรค
๓. อาลัมพนทายกวรรค ๔. อุทกาสนทายกวรรค
๕. ตุวรทายิวรรค ๖. โถมกวรรค
๗. ปทุมุกเขปวรรค ๘. สุวัณณพิพโพหนวรรค
๙. ปัณณทายกวรรค ๑๐. จิตกปูชกวรรค
คาถาทั้งหมดมี ๔๕๑ คาถา
บัณฑิตผู้แสดงอรรถ คำนวณบททั้งหมดได้ ๕,๕๗๒ บท
หมวด ๑๐ แห่งวรรคมีกณิการปุปผิยวรรคเป็นต้น จบ
๑๐๐ เรื่อง หมวดที่ ๓ จบบริบูรณ์
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๑. ปทุมเกสริยเถราปทาน
๓๑. ปทุมเกสริยวรรค
หมวดว่าด้วยพระปทุมเกสริยะเป็นต้น
๑. ปทุมเกสริยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปทุมเกสริยเถระ
(พระปทุมเกสริยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑] เมื่อก่อน ข้าพเจ้าเป็นช้างพลายตระกูลมาตังคะ
อาศัยอยู่ใกล้ที่พักหมู่ฤๅษี(คือพระปัจเจกพุทธเจ้า)
ข้าพเจ้ามีความเลื่อมใสในพระปัจเจกพุทธเจ้า
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ จึงได้โปรยเกสรดอกบัวลงบูชา
[๒] ข้าพเจ้าทำจิตให้เลื่อมใสในพระปัจเจกชินเจ้า
ผู้ประเสริฐที่สุด ผู้กำจัดราคะแล้ว ผู้คงที่เหล่านั้น
แล้วบันเทิงอยู่ในสวรรค์ตลอดกัปหนึ่ง
[๓] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้โปรยเกสรดอกบัวบูชาพระพุทธเจ้าไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
[๔] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปทุมเกสริยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ปทุมเกสริยเถราปทานที่ ๑ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๓. ปรมันนทายกเถราปทาน
๒. สัพพคันธิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสัพพคันธิยเถระเป็นต้น
(พระสัพพคันธิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๕] ข้าพเจ้าได้ถวายของหอมและดอกไม้แด่พระพุทธเจ้า
พระนามว่าวิปัสสี ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
ได้ถวายผ้าไหมอย่างดีแด่พระองค์ผู้ซื่อตรง
[๖] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายของหอมไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายของหอม
[๗] ในกัปที่ ๑๕ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นกษัตริย์ผู้จักรพรรดิพระนามว่าสุเจฬะ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
[๘] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสัพพคันธิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สัพพคันธิยเถราปทานที่ ๒ จบ
๓. ปรมันนทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปรมันนทายกเถระ
(พระปรมันนทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๙] ข้าพเจ้าได้เห็นพระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้โชติช่วงดังดอกกรรณิการ์
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๔. ธัมมสัญญกเถราปทาน
มีพระรัศมีรุ่งเรืองดังดวงอาทิตย์อุทัย
ผู้เจริญที่สุดในโลก ทรงองอาจกว่านรชน
[๑๐] ข้าพเจ้าประนมมือ นำเสด็จมายังเรือนของตน
ครั้นนำเสด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาถึงแล้ว ได้ถวายข้าวอย่างดีเยี่ยม
[๑๑] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายข้าวอย่างดีเยี่ยมไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายข้าวอย่างดีเยี่ยม
[๑๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระปรมันนทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการ
ฉะนี้
ปรมันนทายกเถราปทานที่ ๓ จบ
๔. ธัมมสัญญกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระธรรมสัญญกเถระ
(พระธรรมสัญญกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๑๓] ได้มีการฉลองต้นมหาโพธิ์แห่งพระผู้มีพระภาค
พระนามว่าวิปัสสี พระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้เจริญที่สุดในโลก
ทรงองอาจกว่านรชน ปรากฏเหมือนว่าประทับอยู่ที่ต้นโพธิ์
[๑๔] สมัยนั้น พระผู้มีพระภาคมีหมู่ภิกษุแวดล้อม
ทรงเปล่งอาสภิวาจา ประกาศสัจจะ ๔
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๕. ผลทายกเถราปทาน
[๑๕] พระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้ทำลายกิเลสดุจหลังคาได้แล้ว
ทรงแสดงโดยย่อ และทรงแสดงโดยพิสดาร
ทรงช่วยมหาชนให้สงบเย็น
[๑๖] ข้าพเจ้าได้ฟังธรรมของพระองค์ ผู้เจริญที่สุดในโลก ผู้คงที่
ถวายอภิวาทแทบพระบาทของพระศาสดาแล้ว
บ่ายหน้าหลีกไปทางทิศเหนือ
[๑๗] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ฟังธรรมในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการฟังธรรม
[๑๘] ในกัปที่ ๓๓ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิองค์หนึ่งมีพระนามว่าสุตวา
เป็นใหญ่ในแผ่นดิน มีพลานุภาพมาก
[๑๙] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระธรรมสัญญกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ธัมมสัญญกเถราปทานที่ ๔ จบ
๕. ผลทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระผลทายกเถระ
(พระผลทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๐] ครั้งนั้น มีอาศรมอยู่ที่ฝั่งแม่น้ำภาคีรถี
ข้าพเจ้าถือผลไม้เดินมาสู่อาศรมนั้นช้า ๆ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๖. สัมปสาทิกเถราปทาน
[๒๑] ณ ที่นั้น ข้าพเจ้าได้พบพระพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี
ผู้มีพระรัศมีรุ่งเรืองดังดวงจันทร์
จึงได้ถวายผลไม้ของข้าพเจ้าที่มีอยู่ทั้งหมดแด่พระศาสดา
[๒๒] ในกัปที่ ๙๑ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายผลไม้ไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายผลไม้
[๒๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระผลทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ผลทายกเถราปทานที่ ๕ จบ
๖. สัมปสาทิกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสัมปสาทิกเถระ
(พระสัมปสาทิกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๒๔] ข้าแต่พระองค์ผู้เป็นพุทธวีรเจ้า ขอนอบน้อมแด่พระองค์
พระองค์หลุดพ้นแล้วในที่ทั้งปวง
ข้าพระองค์เป็นผู้ถึงความวิบัติ
ขอพระองค์ได้โปรดเป็นที่พึ่งของข้าพระองค์ด้วยเถิด
[๒๕] พระพุทธเจ้าพระนามว่าสิทธัตถะ
หาบุคคลเปรียบมิได้ในโลก
ทรงพยากรณ์ข้าพระองค์ว่า
พระสงฆ์ผู้เสมอด้วยมหาสมุทร ผู้ยอดเยี่ยม หาประมาณมิได้
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๖. สัมปสาทิกเถราปทาน
[๒๖] ท่านจงทำจิตให้เลื่อมใสในพระสงฆ์แล้ว
จงหว่านปลูกพืชชนิดดีไว้ในพระสงฆ์นั้น
ผู้ปราศจากธุลีคือกิเลส
เป็นเนื้อนาบุญที่ให้ผลไม่สิ้นสุด
[๒๗] พระองค์เป็นพระสัพพัญญูผู้เจริญที่สุดในโลก
ทรงองอาจกว่านรชน ครั้นตรัสดังนี้
ทรงพร่ำสอนข้าพเจ้าอย่างนี้แล้ว เสด็จเหาะขึ้นสู่อากาศ
[๒๘] เมื่อพระสัพพัญญูผู้องอาจกว่านรชน
พอเสด็จไปได้ไม่นาน ข้าพเจ้าก็สิ้นชีวิต
แล้วได้ไปเกิดยังสวรรค์ชั้นดุสิต
[๒๙] ครั้งนั้น ข้าพเจ้าทำจิตให้เลื่อมใส
ในพระสงฆ์ผู้ปราศจากธุลีคือกิเลส
เป็นเนื้อนาบุญที่ให้ผลไม่สิ้นสุด
แล้วบันเทิงอยู่ในสวรรค์ตลอดกัปหนึ่ง
[๓๐] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ความเลื่อมใสในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งความเลื่อมใส
[๓๑] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระสัมปสาทิกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สัมปสาทิกเถราปทานที่ ๖ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๗. อารามทายกเถราปทาน
๗. อารามทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอารามทายกเถระ
(พระอารามทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๒] ข้าพเจ้าได้สร้างอารามถวาย
แด่พระผู้มีพระภาคพระนามว่าสิทธัตถะ
ใกล้หมู่ไม้มีเงาร่มเย็น มีฝูงนกเข้าอยู่อาศัย
[๓๓] ข้าพเจ้าได้เห็นพระพุทธเจ้าผู้ปราศจากธุลีคือกิเลส
ผู้สมควรรับเครื่องบูชา จึงน้อมถวายอารามแด่พระองค์
ผู้เจริญที่สุดในโลก ทรงองอาจกว่านรชน
[๓๔] ข้าพเจ้ามีจิตร่าเริง เบิกบาน
ได้ถวายผลไม้และดอกไม้
ต่อจากนั้น ข้าพเจ้าก็เกิดความเลื่อมใสน้อมถวายทานนั้น
[๓๕] ข้าพเจ้ามีใจผ่องใสได้ถวายทานแด่พระพุทธเจ้า
ผลทานนั้นบังเกิดแก่ข้าพเจ้าในเมื่อข้าพเจ้าเกิดอยู่ในภพ
[๓๖] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ถวายอารามไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการถวายอาราม
[๓๗] ในกัปที่ ๓๗ นับจากกัปนี้ไป
ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๗ ชาติ มีพระนามว่ามุทุสีตละ
สมบูรณ์ด้วยรัตนะ ๗ ประการ มีพลานุภาพมาก
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๘. อนุเลปทายกเถราปทาน
[๓๘] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอารามทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อารามทายกเถราปทานที่ ๗ จบ
๘. อนุเลปทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอนุเลปทายกเถระ
(พระอนุเลปทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๓๙] ข้าพเจ้าได้เห็นสาวกของพระพุทธเจ้าพระนามว่าอัตถทัสสี
ผู้เป็นมุนี จึงได้เข้าไปหาท่าน
ซึ่งกำลังทำการก่อสร้างอยู่ที่สีมา
[๔๐] และเมื่อการก่อสร้างสำเร็จแล้ว
ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส มีใจยินดีในหมู่พระสาวก
ผู้เป็นเนื้อนาบุญอันยอดเยี่ยม จึงได้ถวายการฉาบทา
[๔๑] ในกัปที่ ๑๑๘ (นับจากกัปนี้ไป)
ข้าพเจ้าได้ทำกรรมไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งการฉาบทา
[๔๒] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระอนุเลปทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อนุเลปทายกเถราปทานที่ ๘ จบ
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓๑. ปทุมเกสริยวรรค] ๑๐. ปัพภารทายกเถราปทาน
๙. พุทธสัญญิกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระพุทธสัญญิกเถระ
(พระพุทธสัญญิกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๔๓] พระพุทธเจ้าผู้เจริญที่สุดในโลก
ผู้องอาจกว่านรชน
ผู้มีพระรัศมีรุ่งเรืองดังดวงอาทิตย์อุทัย
และดังดวงจันทร์ เสด็จไปตามราวป่า
[๔๔] ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก พระนามว่าสิทธัตถะ
ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก ข้าพเจ้าได้ฝันเห็นจึงทำจิตให้เลื่อมใส
ในพระองค์แล้ว(หลังจากตายไป)ได้เข้าถึงสุคติภพ
[๔๕] ในกัปที่ ๙๔ นับจากกัปนี้ไป
ข้าพเจ้าได้ความทรงจำไว้ในครั้งนั้น
จึงไม่รู้จักทุคติเลย
นี้เป็นผลแห่งความทรงจำในพระพุทธเจ้า
[๔๖] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
ได้ทราบว่า ท่านพระพุทธสัญญิกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
พุทธสัญญิกเถราปทานที่ ๙ จบ
๑๐. ปัพภารทายกเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระปัพภารทายกเถระ
(พระปัพภารทายกเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
[๔๗] ข้าพเจ้าได้ชำระ(กวาด ล้าง ถู) ถ้ำ
ของพระผู้มีพระภาคพระนามว่าปิยทัสสี
ไม่มีความคิดเห็น :
แสดงความคิดเห็น